Waar moet ik op letten bij het uitbaten van een pocketvergister?
Onderzoeker Energie & Circulaire Economie
Sander Vandendriessche
Aan pocketvergisting zijn meerdere voordelen verbonden. Praktische tips voor een goede uitbating zijn echter heel belangrijk om ook optimaal gebruik te kunnen maken van deze voordelen. Daarom geven we graag enkele tips mee die gelinkt zijn aan verschillende bedrijfsonderdelen. Deze zijn op te splitsen in 3 niveau's.
-
Agrarische reststromen
- Ken de reststroom die je wil vergisten. Hetzelfde type reststroom (bv. mest) van verschillende bedrijven kan immers verschillen in samenstelling. Laat een vergistingstest uitvoeren voor je de investering overweegt om een beter zicht te krijgen op het energiepotentieel.
- Beperk de opslagduur zoveel mogelijk. Verse mest is de norm. Tijdens opslag zal een deel van het methaan verloren gaan, wat maakt dat minder hernieuwbare energie geproduceerd kan worden en dat het broeikasgasemissiereductiepotentieel zal dalen. Beperk de opslagtemperatuur zoveel mogelijk indien de mest niet vers naar de vergister kan worden gebracht. Bij lagere temperaturen zal immers minder methaanvorming optreden.
- Laat je voldoende informeren over de stalaanpassingen en de bijkomende randinfrastructuur die eventueel nodig zijn om enerzijds zo vers mogelijke overdracht van de mest naar de vergister mogelijk te maken en anderzijds een stabiel vergistingsproces te garanderen. Scheiding of verwijdering van procesverstorende componenten zou bijvoorbeeld het vergistingsproces ten goede kunnen komen. Een voorafgaande vergistingstest kan ondersteuning bieden in het bepalen van de aanpassingen die essentieel zijn om zoveel mogelijk uit kleinschalige vergisting te halen. Bekijk de rendabiliteit rekening houdend met de te verwachten kosten en opbrengsten gerelateerd aan de te vergisten agrarische reststroom en aan de huidige wetgeving en steunmechanismen.
-
Vergister
- Voorzie een voldoende hoge verblijftijd in de vergister. De verblijftijd vastleggen is vaak een afweging tussen kosten en opbrengsten. De meest optimale vergisterverblijftijd is bedrijfsspecifiek en zal onder andere afhankelijk zijn van de snelheid van het vergistingsproces. Algemeen wordt er vanuit gegaan dat mesofiele vergisting, wat hoofdzakelijk voorkomt bij kleinschalige vergisting, een verblijftijd van minimaal 30 dagen vraagt. Echter, binnen hetzelfde bedrijf zal een hogere vergisterverblijftijd garant staan voor meer omzetting van de agrarische reststromen naar methaan, en dus meer hernieuwbare energieproductie. Hoe meer omzetting plaatsvindt in de vergister, hoe minder methaan nog uitgestoten kan worden tijdens opslag van digestaat.
- Zorg ervoor dat de vergister voldoende groot wordt gedimensioneerd, en dat dus bijvoorbeeld een extra schuimbuffer wordt voorzien, om zo de geadviseerde hoeveelheid agrarische reststromen periodiek te kunnen blijven voeden zonder de vergisterverblijftijd te verlagen. Verlaging van de verblijftijd zal immers nefast zijn voor de hernieuwbare energieproductie en de broeikasgasemissies.
- Volg het vergistingsproces goed op en garandeer een correcte uitbating. Kennis van het proces is essentieel om snel te kunnen tussenkomen bij problemen. Periodieke controle van de belangrijkste procesparameters is aangewezen in het behoud van optimale condities voor de micro-organismen en dus het vergistingsproces. Raadpleeg externen tijdig bij nieuwe problemen. Voed periodiek ook niet meer agrarische reststromen aan de vergister dan de aangeraden hoeveelheid, om zo de vastgelegde vergisterverblijftijd niet te verlagen.
- Correcte dimensionering, goede uitbating en frequente opvolging van de vergister zijn essentieel. Die zaken kunnen immers mogelijke methaanverliezen door een actieve overdrukbeveiliging, onvolledige verbranding en kleine lekken in de vergister beperken. Dergelijke verliezen kunnen een sterk effect hebben op de hernieuwbare energieproductie en de broekasgasemissies. Hoe meer verliezen er optreden, hoe minder methaan er is voor valorisatie naar hernieuwbare energie en hoe groter de impact is op het milieu.
-
Digestaatopslag
- De vergisterverblijftijd zal in de meeste gevallen geen maximale omzetting van de agrarische reststromen naar methaan garanderen. Er zal dus nog methaan kunnen vrijkomen tijdens de opslag van het digestaat. Bekijk de mogelijkheid om de digestaatopslag gasdicht te maken. Het geproduceerde methaan kan teruggestuurd worden naar de WKK voor valorisatie naar hernieuwbare energie of kan omgezet worden naar het minder schadelijke koolstofdioxide via een fakkel.
- Menging van het digestaat, zowel actief door automatische roersystemen en inpomping als passief door weersomstandigheden zoals hevige wind, wordt best zoveel mogelijk vermeden. Zorg dat de digestaatopslag dus minstens (gedeeltelijk) wordt overdekt, als het gasdicht maken niet mogelijk blijkt te zijn, en dat actieve menging wordt beperkt. Hou de opslagtemperatuur ook zo laag mogelijk om vorming van methaan te minimaliseren. Mest mengen met producten die een andere pH hebben (bv. digestaat) kan zorgen voor een plotse vrijstelling van gas. Vermijd daarom de opslag van digestaat onder een roostervloer.
Bovenstaande tips tonen aan dat je in de uitbating van de installatie best met een aantal zaken rekening houdt, zowel op het vlak van (de opslag van) agrarische reststromen en het digestaat als van de vergisting. Dit is noodzakelijk als je zoveel mogelijk voordelen uit kleinschalige vergisting wilt halen, in het belang van jouw bedrijf en het milieu. Veel van deze zaken zullen de hernieuwbare energieproductie immers (on)rechtstreeks beïnvloeden, en dus ook de rendabiliteit van jouw bedrijf. De tips niet opvolgen kan bovendien een al dan niet sterk verminderde broeikasgasemissiereductie tot gevolg hebben. Hoofdzaak is dus om deze tips in gedachten te houden bij mogelijke interesse in kleinschalige vergisting en te hanteren bij de finale beslissing omtrent investering alsook bij de uiteindelijke uitbating.
Zit je nog met vragen?
Onderzoeker Energie & Circulaire Economie
Sander Vandendriessche
Onderzoeker energie en circulaire economie