agroforestry en groenten

Samenwerking in boslandbouw

Als teler is het niet eenvoudig om alle kennis zelf te hebben die nodig is om een agroforestry-perceel in te richten, te onderhouden én te vermarkten. Een slimme manier om met agroforestry aan de slag te gaan, is door experten of organisaties uit je buurt betrekken.

Alles alleen doen is geen evidentie

Vlaamse pionier boslandbouwers getuigen: "Alles alleen doen is geen evidentie voor wie wil starten met agroforestry". Uit gesprekken met hen werden een aantal praktische uitdagingen voor het toepassen van boslandbouw duidelijk. Allen benadrukken dat de uitvoering ervan geen evidentie is.

  • De aanplant van bomen betekent ondanks de Vlaamse aanplantsubsidie voor de teler een hoge startinvestering die pas op langere termijn zijn vruchten afwerpt. De periode tussen aanplant en eerste oogst van de bomen blijft een drempel.
  • Daarnaast beoogt agroforestry de nodige kennis. Individuele landbouwers beschikken veelal niet over de nodige technische kennis en materieel om zowel de gewassen als de bomen optimaal te beheren.
  • Bovendien is het zoeken naar een nieuwe afzetmarkt voor hun nieuwe producten vaak een moeilijke opgave.

Samenwerking helpt landbouwers nieuwe uitdagingen aan te gaan

Vlaamse pionierlandbouwers zijn overtuigd dat slimme samenwerking tussen meerdere partijen agroforestry sterk vooruit kan helpen. Recent onderzoek bewijst dat een landbouwer die samenwerkt met andere partijen uit de buurt zijn agroforestry-perceel sneller economisch rendabel kan maken. Zo kan de lokale bakker, buurtwinkel of eethuisje een belangrijke rol kunnen spelen bij de vermarkting van de geleverde producten en diensten.

Doorheen de jaren kon Inagro kennis maken met tal van slimme samenwerkingsverbanden die de opstart van een agroforestry-perceel vereenvoudigden. Je kan het zo gek niet bedenken. Een lokale handelaar die de noten afneemt voor de verkoop in de eigen winkel, afspraken rond de opkoop van noten voor de verwerking tot notenolie, fruit dat verkocht wordt in de buurtwinkel, een natuurvereniging die een bloemenstrook onder de bomen vergoedt of de school die jaarlijks voor een afgesproken prijs je agroforestry-perceel bezoekt. De agroforestry-experten van Inagro werkten een begeleidingsmethodiek uit waarmee we samen met jou op zoek gaan naar geschikte partijen uit je buurt om mee samen te werken.  

Een slimme samenwerking kan de rendabiliteit en toepasbaarheid van agroforestry-systemen in Vlaanderen verhogen.

Dieter Depraetere

Onderzoeksleider agro-ecologie Inagro

Dieter Depraetere

Inspirerende cases: Stad Roeselare

Sinds een paar jaar is Stad Roeselare met succes aan de slag met samentuinen. Aanvullend wil de Stad duurzame landbouwmodellen zoals agroforestry meer ingang doen vinden. Roeselare koppelde beide doelstellingen aan een zoektocht naar een perceel waar voedselproductie én burgerparticipatie hand in hand gaan. Wat resulteerde in een zoektocht naar grond voor de inrichting van een pluktuin.

Arne Demyttenaere

Samentuinieren op een agroforestry-perceel van Hof Ter Meulen

Het landbouwerskoppel Carl en Tessa dromen van een boerderij waar mensen kunnen kennismaken met het echte leven op een modern landbouwbedrijf. Van hoevetoerisme, hoevewinkel tot alpaca-wandelingen; op het bedrijf wordt bewust ingezet op een divers aanbod van landbouwbeleving. Agroforestry is een zeer geschikt productiemodel waarbij contact met de burger mogelijk is. Het idee leeft om de beteelbare oppervlakte te kunnen inzetten als landbouwgrond, waarbij tuiniers uit de buurt eigen groenten op kunnen verbouwen. Maar vooraleer Carl en Tessa hier officieel mee van start kunnen gaan, moeten nog heel wat zaken uitgeklaard worden en is een samenwerkingsovereenkomst tussen landbouwer en tuiniers nodig.

Carl

Alternatief samenwerkingsmodel bij een pachter in het Engelse Dartington Estate

Old Parsonage Farm is een veeteeltbedrijf gelegen in het Dartington Estate in Zuid-West-Engeland. De boerderij pacht onder meer een 20 ha groot agroforestry-perceel. In dit agroforestry-perceel beheert de landbouwer de teeltoppervlakte tussen de bomen als onderdeel van een zevenjarige akkerbouwteeltrotatie voor kuilvoer. Voor het verlies aan bewerkbaar oppervlak door de bomenrijen, worden ze financieel gecompenseerd door drie bedrijven die de bomen vermarkten. Deze bedrijven specialiseren zich in producten afkomstig van de bomen en hebben er commercieel belang bij dat de bomen productief zijn. Deze drie bedrijven wilden weliswaar garantie dat ze deze boomstroken voor een voldoende lange tijd konden gebruiken, zodat ze hun investering konden terugverdienen. Als oplossing voorzag de landeigenaar, Dartington Estate, hen van een bijkomende garantie tot de voortzetting van de vergunning onder dezelfde voorwaarden, ongeacht de huurder.

Dartington Estate

Zelf aan de slag als facilitator van een samenwerkingsverband?

Inagro werkte een gestandaardiseerde methodiek uit waarmee je als procesbegeleider eenvoudig zelf mee aan de slag kan. Een vaste terminologie en stappenplan helpt je rekening te houden met de zaken waarover minimum moet gesproken worden. 

Om jou als procesbegeleider of land- of tuinbouwer maximaal over agroforestry te informeren, maakte Inagro een begeleidend document op die je moet helpen de juiste beslissingen te nemen.

Met behulp van duidelijke invulfiches leer je alles over de wensen en behoeftes van zowel de landbouwer (=hoofdactor) als van de partijen waarmee samengewerkt kan worden (=nevenactoren). Een handige kruistabel helpt je als facilitator het overzicht te behouden.

Meer weten?

Onze werkmethodiek kan je hier terugvinden. Mocht je nog vragen hebben, neem zeker contact met ons op.

Agroforestry leent zich bijzonder goed als bruggenbouwer tussen landbouw en natuur. Een goede relatie tussen de landbouw- en de natuursector blijft ook in de toekomst essentieel. Beiden staan niet haaks op elkaar, maar zijn juist sterk verweven.

Willem Van Colen

Onderzoeker agromilieu Inagro

AF

Wekelijks onafhankelijk nieuws en persoonlijke uitnodigingen in je mailbox. Op jouw maat.