Carl

Slim samenwerkingsverband op een agroforestry-perceel van Hof Ter Meulen

Landbouwerskoppel Carl en Tessa dromen van een boerderij waar mensen kunnen kennismaken met het echte leven op een modern landbouwbedrijf. Ze zien agroforestry als een geschikt productiemodel waarbij contact met de burger mogelijk is. Groepstuinieren op een boslandbouwperceel moet dit mogelijk maken.

Sinds 2018 met agroforestry aan de slag

Via Inagro kwamen landbouwersgezin Carl en Tessa in 2015 reeds in contact met agroforestry en zo is de bal aan het rollen gegaan. In december 2018 werd een agroforestry-perceel van 1,35 ha aangeplant. Carl liet zich hierin begeleiden door experten van het Consortium Agroforestry Vlaanderen, wat cruciaal bleek in het slagen van dit project. Zo kreeg hij hulp bij de rassenkeuze van de bomen, het uittekenen van het perceel en de eigenlijke aanplant.

Hof-Ter-Meulen-Carl-Tessa

Er staan in totaal een 80-tal bomen: appel, peer, kers, walnoot, hazelaar en tamme kastanje.

  1. De bomen zullen in de eerste plaats zorgen voor schaduw voor de varkens. Deze zijn bij felle zon zeker gebaat met mogelijke schaduwplekken zodat ze zich niet verbranden. 
  2. Later zullen de noten en fruit dienen als extra voeder voor de varkens.
  3. Maar ook als inkleding van de boerderij in het landschap doen ze dienst. Recent zijn bomen bijgeplant in een perceel achter de hoeve.

Op heden worden de bomen niet vermarkt en zijn Carl en Tessa vragende partij naar andere actoren die dit wel willen vermarkten. Aanvullend blijft hun gezamenlijke droom om op hun bedrijf agroforestry in te zetten in functie van een vorm van belevingslandbouw.

De complementaire relatie met de teelt en de positieve feedback van de vele bezoekers op zijn bedrijf omwille van het hoevetoerisme en de hoevewinkel, overtuigen Carl dat natuurmaatregelen een plaats hebben in dit bedrijfsmodel.

Belevingslandbouw als onderdeel van de bedrijfsvoering

Bezoekers kennis laten maken met het echte leven op de boerderij is één van de passies van Carl en Tessa. Samen dromen ze ervan burgers terug dichterbij de boerderij te brengen. Van hoevetoerisme, hoevewinkel tot alpaca-wandelingen, op hun bedrijf wordt bewust ingezet op een divers aanbod van landbouwbeleving. 

Daarnaast is het een drukte van je welste in de hoevewinkel van het jonge landbouwersgezin. Hier wordt het bedrijfseigen varkensvlees met succes vermarkt. Ook enkele eigen teelten, aangevuld met ingekochte goederen, gaan hier vlot over de toonbank. Een ideaal verdienmodel die veel interactie met de klanten toelaat.

Hof ter Meulen Instagram

Uit het contact met onze bezoekers haal ik veel energie en ideeën. Veelal worden leuke vragen gesteld over onze bedrijfsvoering: Welke teelten we hebben? Hoe wordt de buitenloop van de varkens georganiseerd? Waarom blijven de bomen en struiken hier vrij klein? Wat met de bomen tussen de varkens?

Carl Adriansens, landbouwer Hof Ter Meulen

Volkstuin Carl Adriansens

Landbouwbeleving via groepstuinieren op een agroforestry-perceel

Eén van de ideeën om nog meer mensen te betrekken in de bedrijfsvoering werd recent uitgebouwd.

Om de landbouwbeleving op ons bedrijf een extra boost te geven hebben we recent ingezet op groepstuinieren. Enthousiaste tuinders uit de buurt krijgen ongeveer 1 hectare grond ter beschikking die we een tweetal jaar terug als agroforestry-perceel ingericht hebben.

De meerwaarde voor de tuiniers is evident. Naast de beschikbare grond mochten de tuiniers bij aanvang de hoevewinkel van het bedrijf gebruiken om wat inkomsten van hun producten te genereren. Maar het verkopen van de groenten bleek geen doel op zich en al snel werden alle groenten onderling vlot verdeeld. Toch zit er een slim verdienmodel achter voor de tuiniers.

Volkstuin.

Als bedrijfsleider merk ik een grote vraag vanuit de lokale horeca naar lokaal geteelde groenten. Als verdienmodel zit hier zeker potentieel in. Restaurants blijven sterk vragende partij voor lokaal geteelde groenten.

Carl Adriansens

Lokaal geteelde groenten

Misschien kan een langetermijnsamenwerking met lokale horeca uitgewerkt worden om wat basisinfrastructuur te bekostigen? Of kan een extern expert in (groeps)tuinieren ingehuurd worden voor een vlotte opschaling en extra begeleiding? Voor landbouwer Carl rendeert deze aanpak in extra klanten op zijn bedrijf.

Naast de gezellige drukte die dit teweeg brengt, betekent dit voor mij een hoop extra klanten voor mijn hoevewinkel en hoeveautomaat. Vrienden brengen vrienden mee. En zo is reclame snel gemaakt. Aanvullend kunnen de mensen kennis maken met de andere bedrijfstakken op mijn bedrijf, zoals mijn infrastructuur voor hoevetoerisme en de wandelingen met alpaca’s.

Als landbouwer voorziet Carl, naast het ter beschikking stellen van de grond, in water, compost en wat basistuinmateriaal zoals schoppen en kruiwagens. Wie wil voorzien in eigen teeltinfrastructuur: kleine koepelserres of langetermijnaanplantingen, zoals fruitbomen aanplanten, kan dit. De deelnemers zijn alvast dolenthousiast.

Aanvullend hierop zijn de tuiniers zelf vragende partij een vergoeding te kunnen betalen in ruil voor wat rechtszekerheid. Waar teler Carl dan weer de grond, waterbeschikbaarheid en basisinfrastructuur tegenover stelt. Op die manier genereert dit opbrengsten voor het landbouwbedrijf.

Het is echt een voorrecht om hier te mogen tuineren in dit prachtig landschap. Daarnaast leer ik veel mensen met dezelfde interesse kennen. Zelf zou ik graag iets willen betalen. Niet alleen om dit project financieel te ondersteunen, maar om meer zekerheid voor de eigen investering in te bouwen.

Lut

Tuinier

Volkstuin - Lut

Samenwerking en (bio)diversiteit zijn sleutelbegrippen voor de toekomst - Boer Carl getuigt:

"Ik zie lokale samenwerking is één van de mogelijke uitwegen uit het huidige, vaak geïsoleerde systeem van intensieve landbouwbedrijfsvoering. Samenwerking en diversiteit zijn sleutelbegrippen op ons bedrijf. Als boer krijg je het immers niet meer alleen voor elkaar."

Het krioelt van de biodiversiteit op dit perceel. Kleine percelen met veel ruimte voor randinfrastructuur zijn vaak een aanzuigplaats voor veel soorten vogels, zoogdieren en nuttige insecten in de tuinbouw. Op die manier draagt de boerderij ook een steentje bij aan de biodiversiteit op en rond het bedrijf.

Voorlopig wordt geen reclame gemaakt. Door gebrek aan een goed kader moeten Carl en Tessa het groepstuinieren tot op vandaag nog wat beperkt houden. Als alles formeel geregeld is, kunnen ze het groepstuinieren op hun bedrijf wat verder uitbouwen.

Naast de extra promotie en naambekendheid past dit groepstuinieren zeer goed in de filosofie van Carl en Tessa zelf. Zo gelooft landbouwer Carl sterk in een bedrijfsvoering die voor:

  • Ongeveer één derde ingevuld wordt door intensieve, al dan niet hoogtechnologische, voedselproductie,
  • Eén derde die in te vullen is door agronatuur en,
  • Eén derde gericht op een minder intensieve landbouwproductie met participatie vanuit de buurt, zoals agroforestry of groepstuinieren.
Volkstuin Carl Adriansens

Samen werkt! - Tuinier Lut getuigt:

Eén ding is zeker: Samen werkt! Maar om dit innovatief samenwerkingsverband formeel te maken, is een samenwerkingsovereenkomst noodzakelijk. Zo zijn formele afspraken rond aansprakelijkheid, juridische structuur, gebruiksrecht, eigendomsrecht en dergelijke essentieel. Tuiniers die investeren in een weliswaar beperkte infrastructuur of meerjarig plantgoed, zoals bessen en fruitbomen, willen terecht meer zekerheid over de aangeboden grond. 

Als één van de vrijwilligers van het groepstuinieren is mijn investering op vandaag vrij beperkt.  Wel is er binnen de groep vraag naar een meer structurele vorm van samenwerking die investeringen mogelijk zou maken. Zo is er zeker de wil mee te investeren in een opbergruimte voor materiaal, voor opslag voor water, voor koepelserres een aanplant van fruitbomen.

Om echt van de grond te raken met dit systeem, is meer structuur en organisatie nodig. Eén trekker die hier zijn schouders kan achter zetten, met Carl en Tessa als ondersteuning waar nodig. Hoe zelfregulerender, hoe beter. Medewerking van Velt of Landgenoten kan zeker een meerwaarde bieden.

Volkstuin - Lut

Verwachting voor de toekomst? Die zijn er zeker.

Zelf zou ik graag hebben dat er wat meer coördinatie is tussen de tuiniers onderling en dat we als groep betere afspraken kunnen maken. Structureel samenkomen zou ideaal zijn.

Eén ding is zeker: de tuiniers hebben er alvast zin in en zijn als groep bereid hun schouders onder deze unieke samenwerking te zetten. De groep begint ook steeds meer een vriendenkring te worden. Ze hebben zelfs een eigen WhatsApp-groep en komen af en toe samen om onderling afspraken te maken.

Nu al blijken er kansen te liggen voor een slim verdienmodel, met inkomsten voor zowel landbouwer, als voor de tuiniers.

Willem

Inagro onderzoeker

Volkstuin

Informatieavond

Inagro organiseerde op 6 december 2021 een informatieavond waarbij het telersgezin, Carl en Tessa, samen met alle op vandaag betrokken vrijwilligers in dialoog gingen met een expert samentuinen en een expert agroforestry. Zo kon er gesproken worden over verzekeringen, samentuinen en verder professionaliseren.

AF en samentuinen Hof Ter Meulen

Meer info?

Wil je graag meer weten over hoe je zelf een samenwerkingsverband kunt aangaan? Of wil je meer weten over samen tuinieren in combinatie met agroforestry?

Wekelijks onafhankelijk nieuws en persoonlijke uitnodigingen in je mailbox. Op jouw maat.