Doorbomen: prei in agroforestry onder de loep
Via de reeks 'Doorbomen' volg je de ontwikkelingen en resultaten van Inagro's eigen agroforestryperceel vanop de eerste rij. Afgelopen anderhalve maand stond in het teken van het planten van de prei als tussenteelt. In deze editie lees je meer over de eerste praktische ervaringen en samen met de teeltverantwoordelijke van Inagro gaan we dieper in op de teelt van prei in agroforestry.
Wat leert de praktijk?
Vragen rond agroforestry richten zich vaak vooral op opbrengst en kwaliteit van gewassen, maar er kunnen ook heel wat praktische uitdagingen verbonden zijn aan het telen tussen bomenrijen.
Nu we effectief aan de slag zijn met prei als tussenteelt op ons agroforestryperceel, is een eerste evaluatie van de praktijk op zijn plaats.
Perceelvoorbereiding en aanplant
Over de perceelsvoorbereiding voor de teelt van prei (grondbewerking, ruggen trekken en ponsen) en het planten kunnen we kort zijn. De (jonge) bomenrijen bemoeilijkten de werkzaamheden niet.
Extra aandacht boomstroken
De boomstroken met meerjarige kruiden vragen wel wat extra aandacht.
- Na het planten van de prei werden er al chemische onkruidbehandelingen uitgevoerd volgens de conventionele teeltmethode. Bij het volgen van de goede praktijk (sproeien bij goeie weersomstandigheden, gebruik driftreducerende doppen,...) zal de impact op deze stroken echter miniem zijn. Belangrijk, want die stroken zijn er net om nuttige insecten aan te trekken!
- Ook bij het strooien van mestkorrels is het een aandachtspunt om deze boomstroken maximaal te vrijwaren om zo te vermijden dat de stroken veronkruiden.
Verlies teeltoppervlakte
De grootste impact van de bomenrijen lag in het verlies van teeltoppervlakte. Naast het direct verlies aan teeltoppervlakte, hebben de boomstroken ook hun impact op de teeltzone tussen de bomenrijen. De oogst van prei gebeurt aan de zijkant van de tractor. Voor de oogst is er dus een inzetstrook nodig waarop er niet geteeld wordt. Zonder bomenrijen op het perceel volstaat één inzetstrook.
Op ons agroforestryperceel was er echter een nieuwe inzetstrook nodig voor elke zone tussen twee bomenrijen. De teeltzone tussen de bomenrijen is telkens 7 machines breed, namelijk vier ruggen per machine.
- We kozen ervoor om telkens de middelste machine als inzetstrook te gebruiken. Deze inzetstroken dienen meteen ook als spuitgang.
- Aan de buitenkanten van het perceel dienen de grasstroken langsheen de hagen als inzetstrook.
In totaal moesten we op ons perceel 4 extra inzetstroken voorzien waardoor we uiteindelijk 5% minder dan de voorziene teeltruimte konden benutten. Tellen we de niet-beteelde boomstroken en de hagen met grasstroken mee, dan is in totaal 84% van ons perceel beteeld met prei.
Hoe kijkt de teeltverantwoordelijke van Inagro naar prei in agroforestry?
De bomen zijn nog jong en er is dit jaar weinig impact op de teelt te verwachten. Samen met Geert Desmedt, teeltverantwoordelijke prei en kolen op Inagro, blikken we toch al even vooruit. 'Ik vind het belangrijk om innovatie in mijn vakgebied een kans te geven en constructief mee te denken. Onze preiteelt in agroforestry is hier een voorbeeld van', gaat Geert van start.
Opbrengst langsheen de bomenrij
Als teeltverantwoordelijke staat Geert in voor de opvolging van alle preipercelen op Inagro, inclusief de prei op het agroforestryperceel. Hij maakt meteen duidelijk dat de combinatie van prei en bomen een aantal uitdagingen met zich mee zal brengen.
'Op de langere termijn zullen de bomen wel degelijk hun invloed hebben op de prei. In de eerste plaats denk ik aan competitie voor licht en water. We kunnen hierdoor een lagere opbrengst verwachten langs de bomenrijen.' Hierbij verwijst Geert naar veldervaring in de regio waar prei geteeld wordt nabij bestaande bomenrijen langsheen percelen. 'Een inschatting van het percentage opbrengstverlies kan ik hier niet meteen op kleven, want bij agroforestry is de situatie toch iets anders. Daar kun je de competitie tussen gewas en boom milderen door de bomenrij slim te oriënteren of wortelsnoei toe te passen.' Geert hoopt dan ook dat dit perceel hier wat meer inzicht in zal bieden.
Het is mijn taak om innovatie in mijn vakgebied een kans te geven en constructief mee te denken. Dus ook rond agroforestry.
Geert Desmedt
Teeltverantwoordelijke prei en kolen, Inagro
En wat met de kwaliteit van de prei?
Geert wijst ook op de mogelijke impact op de kwaliteit. De consument, en dus ook de afnemer, verkiest prei met een mooie donkergroene bladkleur. 'Een gebrek aan licht zorgt ervoor dat de bladeren bleker zijn van kleur. Zeker voor de versmarkt en veiling is de bladkleur bepalend voor de prijs.' Nabij bomen loop je ook het risico dat afvallende bladeren terecht komen in de schacht van de prei. Iets wat Geert af en toe ziet gebeuren bij de teelt van prei langs rijen van populier of wilg. 'Deze bladeren kunnen manueel verwijderd worden tijdens het wassen van de prei, maar de hogere verwerkingskost schrikt industriële afnemers af.'
Een mogelijke oplossing hiervoor ligt volgens Geert in de rassenkeuze. 'Dit jaar zetten we herfstprei, maar in de toekomst switchen we mogelijk naar zomerprei of vroege herfstprei. Zo is de prei al geoogst wanneer de bladeren afvallen en wanneer de noten geoogst worden', verduidelijkt Geert. 'Mogelijks komen de grotere bladeren van notelaars ook minder makkelijk in de schacht van de prei en is dit probleem kleiner dan we nu denken.'
Walnoten en prei: een goede combinatie?
Over de keuze voor walnoot is Geert alvast positief. 'Van alle bomen is walnoot volgens mij één van de best mogelijke keuzes in onze situatie.' Als voornaamste redenen hiervoor haalt hij aan dat de relatief open kroon en het laat in blad komen van walnoot enigszins de competitie voor licht beperkt.
Om het verlies aan teeltoppervlakte financieel te compenseren, benadrukt Geert ook het belang van de bomen als productie. 'Zeker bij intensieve groenteteelt op vruchtbare en dure gronden, moet er ook een interessante bron van inkomsten verbonden zijn aan de bomen. Noten zijn op dat vlak zeker een kanshebber', besluit Geert.
Naast uitdagingen zijn er ook voordelen
Naast de vele aandachtspunten, ziet Geert ook een aantal mogelijke voordelen gekoppeld aan prei in agroforestry. 'Via onder meer bladval zullen de bomen extra koolstof aanbrengen in de bodem en zo de vruchtbaarheid en waterhuishouding bevorderen.' Maar in de eerste plaats is Geert vooral benieuwd naar de impact op vlak van plaagbestrijding. 'De boomstroken met meerjarige kruiden en grassen kunnen heel wat natuurlijke plaagbestrijders huisvesten op het perceel. Of dit hier op termijn ook kan leiden tot een lagere plaagdruk van trips, preivlieg of preimineervlieg en dus een daling in het pesticidengebruik is een vraag die ik in de toekomst graag beantwoord zie.' Daarmee onderstreept Geert nog eens het belang van het economisch plaatje.
Geert benadrukt dat er op dit moment nog veel vraagtekens zijn en we ons nu vaak moeten beroepen op verwachtingen en inschattingen. 'Veel cijfers zijn er niet om dit alles te onderbouwen. Om die reden kijk ik alvast uit naar de kennis en praktijkervaring die ons agroforestryperceel zal opleveren.' Dat de steeds kleiner wordende winstmarges de ruimte beperken voor alternatieve systemen zoals agroforestry bij onze telers, vindt hij een spijtige zaak. 'Net daarom vind ik het belangrijk dat we hier met Inagro mee aan de slag gaan en de telers nu en in de toekomst kunnen voorzien van goed onderbouwd advies.'
Perceel in de kijker
Het agroforestryperceel lokte de afgelopen periode opnieuw heel wat nieuwsgierige bezoekers. Een 80-tal landbouwers bezochten het perceel tijdens de voorjaarseditie van de biovelddag op Inagro en maakten zo kennis met agroforestry.
Daarnaast vonden ook opnames plaats voor 'Tournée Provinciale' op PlattelandsTV. In deze reportage wordt ons perceel extra in de kijker gezet! In augustus wordt de reportage uitgezonden, dus houd dit zeker in de gaten!
Wat gebeurde er zoal op het terrein sinds de vorige editie van 'Doorbomen'?
Meer info
