Voedingswaarde van voederbomen
Voederbomen als bron van eiwitten
Het eiwitgehalte van de meeste bladsoorten is tussen 150-200 g/kg droge stof. Het eiwitgehalte is in het voorjaar het hoogst. Voor koeien, geiten en schapen op grasrantsoen zijn koper (Cu) en Selenium (Se) een interessante aanvulling op het rantsoen.
Gras bevat gemiddeld 8,9 mg koper/kg droge stof:
- Melkkoe heeft een behoefte van 12 mg/kg droge stof.
- Jongvee heeft een behoefte van 14-18 mg/kg droge stof.
Gras bevat gemiddeld 40 µg selenium/kg droge stof:
- Melkkoe heeft een behoefte van 150 µg/kg droge stof.
- Jongvee heeft een behoefte van 100-130 µg/kg droge stof.
Voederbomen als bron van mineralen en spoorelementen
Een goede mineralenvoorziening is belangrijk voor de gezondheid, het welzijn en de productiviteit van het vee. Voor een aantal typische voederbomen zijn gegevens beschikbaar over de mineralengehaltes en -samenstellingen in de bladeren of houtige biomassa. Verder kunnen de mineralengehaltes variëren doorheen het groeiseizoen als gevolg van verplaatsing van deze elementen binnen de plant. De ouderdom van de bladeren is hierin een belangrijke factor, maar ook het ontwikkelingsstadium, beschikbaarheid in de bodem en weersomstandigheden spelen een rol. In vele gevallen zijn schommelingen in mineralengehaltes doorheen het seizoen ook plantensoort specifiek waardoor geen algemene uitspraken gedaan kunnen worden.
Je kan het overzicht van enkele belangrijke mineralen en hun rol terugvinden in de literatuurstudie die gemaakt werd voor het project 'Voederbomen voor bio-herkauwers' (op p. 8-10).
Houtige gewassen bevatten veel sporenelementen die ontbreken in grassen. Door de diepe worteling en samenwerking met bodemschimmels hebben bomen en struiken toegang tot veel mineralen en verbinden deze in organische vorm.
Jan Valckx
Elke boom- of struiksoort heeft een uniek profiel aan mineralengehaltes (zowel macro-elementen als spoorelementen). Dit heeft als voordeel dat we de juiste bomen en struiken kunnen gaan zoeken die optimaal beantwoorden aan de mineralenbehoeftes van het vee. Wegens gebrek aan diepgaand onderzoek zijn deze gegevens eerder richtinggevend.
In de literatuurstudie (p.12-14) kan je de gehaltes aan mineralen en spoorelementen van voederbomen en -struiken ook raadplegen.
Naast voedingswaarden biedt een boom nog meer voordelen. Zo bevatten veel boomsoorten tannines. Deze verbeteren de eiwitvertering, verminderen methaanvorming en gaan de groei van maagdarmwormen tegen.
Jo Vicca
Docent agro- en biotechnologie Odisee hogeschool
Voederbomen als een bron van tannines
Tannines zijn stoffen die planten aanmaken als zelfverdedigingsmechanisme. Het meest gekende gezondheidsvoordeel van tannines is hun remmende werking op maagdarmwormen. Vooral bij biologisch gehouden dieren komen besmettingen met deze parasieten frequent voor omwille van de verplichte weidegang binnen het lastenboek. Het inschakelen van tanninehoudende voederbomen samen met een doordacht weidemanagement zijn goede preventieve strategieën om binnen een biologisch management de infectiedruk van deze maagdarmwormen onder controle te houden zonder het gebruik van chemische anti-wormproducten.
- Tannines remmen de eiproductie van volwassen wormen en reduceren de ontwikkeling en vitaliteit van de wormlarven. De werking van tannines heeft niet dezelfde impact als deze van chemische diergeneeskundige anti-wormproducten. Van deze laatste kan een afdoding van 99% van de volwassen wormen verwacht worden. Een dergelijke resultaat kan men niet bekomen met tannines.
- Tannines versterken het immuunsysteem van de herkauwer omdat ze bijdragen aan een goede nutritionele balans van deze dieren, zoals bv. door een betere N-retentie.
- Tannines reduceren de methaanproductie in de pens. Onderzoek wees uit dat een dosis van 30-50 g tannines / kg totaal rantsoen al een aanzienlijke reductie in methaanproductie geeft.
De meeste voedingsstoffen van bomen en struiken concentreren zich in de bladeren. Het voederen van deze bladeren kan een belangrijke aanvulling van eiwitten, mineralen en sporenelementen zijn voor je veestapel.
Wim Govaert
Tip: Wil je meer weten over de chemische samenstelling en voederwaarde van de meest gebruikelijke boomsoorten, surf naar Voederbomen.nl.
Aan de slag met voederbomen
