Biofilm in je drinkwatersysteem: een onderschat probleem
Niet alleen de gebruikte waterbron maar ook de drinkwaterleidingen hebben een belangrijke invloed op de kwaliteit van het drinkwater ter hoogte van de nippel of drinkbak. Heel vaak controleren we de kwaliteit ter hoogte van de waterbron en behandelen we het water om de kwaliteit te verbeteren. Maar is dan automatisch de kwaliteit van het drinkwater aan de nippel of in de drinkbak ook goed?
Biofilm: gevaarlijk onzichtbaar
Een biofilm kan overal voorkomen maar is vaak goed verstopt. Zo kan een biofilm zich makkelijk vormen aan de binnenkant van de waterleidingen in je stal. Deze biofilm bestaat uit een kleverige substantie die zich vasthecht aan de binnenkant van je waterleidingen.
- Deze kleverige laag bevat zowel organisch materiaal zoals koolhydraten, eiwitten…
- Maar ook anorganisch materiaal zoals kalk, ijzer, mangaan…
In deze kleverige biofilm leven verschillende micro-organismen zoals de bacteriën coliformen, enterococcen, clostridia… Deze micro-organismen worden enerzijds beschermd door de kleverige biofilm waardoor ze heel hardnekkig in de waterleiding blijven plakken. Anderzijds kunnen ze ook uit de biofilm ontsnappen en komen ze in het drinkwater terecht.
Soms kan een biofilm op heel korte tijd snel aangroeien waardoor leidingen of drinknippels volledig verstopt raken en dieren zonder water vallen. Vaak groeit een biofilm heel traag aan en is hij voor het blote oog moeilijk zichtbaar maar vormt het een constante besmettingsbron voor het drinkwater.
Uit de eerste resultaten van de enquête in het kader van het VLAIO project BiofilmPrevent geeft 25% van de deelnemers last te hebben met drinknippels of leidingen die verstoppen als gevolg van overmatige biofilmvorming. Om dit probleem te voorkomen en om de kwaliteit van het water optimaal te houden passen al heel wat varkens- en pluimveehouders een drinkwater behandeling toe. Daarnaast geeft het merendeel van de pluimveehouders aan dat ze de drinkwaterleidingen regelmatig reinigen tijdens de leegstand van de stal. Deze techniek om biofilmvorming te voorkomen is minder ingeburgerd bij varkenshouders en wordt in varkensstallen duidelijk minder toegepast.
Hoe biofilm vaststellen?
In de leidingen
Biofilm wordt vaak over het hoofd gezien aangezien het in de waterleidingen verborgen zit. Je kijkt best in de leidingen hoe het gesteld is met de biofilm, bijvoorbeeld bij een herstelling aan de waterleidingen in de stal. Soms zie je onmiddellijk dat de leidingen vernauwd zijn door vuil aan de binnenkant van de leidingen. Wrijf met je vinger of een stuk keukenpapier over de binnenkant van de leidingen, en je zal merken dat er heel wat smurrie aanwezig is.
Wateranalyse
Je hoeft echter geen leidingen open te maken om biofilmvorming aan te tonen. Dit kan ook op een indirecte manier opgespoord worden via wateranalyse:
- Neem een waterstaal aan de bron of vlak na de waterbehandelingsinstallatie als je deze hebt,
- en neem een tweede waterstaal ter hoogte van de dieren.
Als je op beide waterstalen een bacteriologische analyse laat uitvoeren en de resultaten met elkaar vergelijkt, kan dit een goede indicatie zijn voor biofilm in de waterleidingen. Zie je een duidelijke toename van verschillende bacteriologische parameters als je de resultaten van de bron vergelijkt met deze ter hoogte van de dieren? Dan is dat een indicatie dat er biofilm aanwezig is in de drinkwaterleidingen.
Meer weten?
