Bloemenblok voor patrijs

Een bloemenblok is bij voorkeur minimaal 0,5 hectare groot en minimaal 20 meter breed. Bloemenblokken zijn zo breed en groot om te voorkomen dat predatoren (vos, roofvogels) makkelijk de nesten en kuikens kunnen opsporen. Het is daarnaast van groot belang dat maatregelen waar veel insecten op afkomen zo dicht mogelijk bij de nestlocatie liggen. Hoe groter de afstand die een patrijzenfamilie moet afleggen om voedsel te vinden, hoe kwetsbaarder zij zijn voor predatie en slechte weersomstandigheden.

Jaarlijks ga je de helft van de bloemenblok maaien (of klepelen), onderwerken en opnieuw inzaaien. De helft die je herinzaait wisselt elk jaar zodat de nodige variatie in begroeiing op het perceel ontstaat. Zo zijn er altijd tweejarige bloemen/kruiden aanwezig die in de winter worden gebruikt als dekking en nestplaats én zijn er in de onmiddellijke omgeving éénjarige bloeiende kruiden aanwezig waartussen patrijzen op zoek kunnen gaan naar voedsel.

Bij aanleg kun je kiezen tussen een voorjaarsbloemenblok of een najaarsbloemenblok, waarbij je het beheer in respectievelijk het voorjaar of najaar gaat uitvoeren. De soortensamenstelling verschilt lichtjes tussen beide (zie verder). Najaarsinzaai is interessanter om overwoekering door onkruiden te vermijden, maar heeft dan weer als nadeel dat je de winter ingaat met minder dekking. De keuze voor het één of ander zal vooral ingegeven worden door de inpasbaarheid in je werkschema en de ligging van je bedrijf (bv. polders of centraal West-Vlaanderen).

Meerjarige bloemenmengsels waarvan de soortensamenstelling en het beheer bijdragen aan zowel het voedselaanbod als een veilige nestplaats genieten de voorkeur. Een ijle inzaai is cruciaal, waarbij we een zaaidensiteit van 7 kg/ha adviseren. Een hogere zaaidensiteit zal je niet alleen meer kosten, ook de patrijzen zullen uiteindelijk wegblijven van de te dichte vegetatie. Vanuit ditzelfde standpunt raden we ook aan om de bloemenblokken niet te bemesten!

Lees onze factsheet voor een voorstel tot geschikt mengsel.

Een ijle inzaai van trager groeiende kruiden betekent ook dat onkruiden zich makkelijker kunnen vestigen in het perceel. Zeker in heel droge voorjaren is dit een aandachtspunt. Je kan hierop anticiperen door voorafgaand aan de inzaai te werken met een vals zaaibed. Maar op percelen die gevoelig zijn voor onkruidproblematiek is het vaak interessant om te kiezen voor een najaarsinzaai. Op die manier geef je je gewenste kruiden een groeivoorsprong op de onkruiden die in het voorjaar de kop opsteken. Percelen met een historisch onkruidprobleem worden best vermeden.

Onze nutriëntrijke bodems zorgen ervoor dat ingezaaide mengsels al snel veel biomassa vormen met een dichte, haast ondoordringbare vegetatie tot gevolg. Patrijzen kunnen dan niet meer landen of opvliegen in het mengsel en zullen daarom enkel de buitenste rand gebruiken.

Je kiest er best voor om in te zaaien aan een lage zaaidichtheid (< 10 kg/ha) en niet te bemesten. Je kunt er ook voor kiezen om meer openheid te creëren door vóór het broedseizoen in de ruigere stukken stroken te maaien of een lichte, oppervlakkige grondbewerking uit te voeren.

Patrijzen vertoeven graag in de randen van de bloemenblokken en vooral de overgangszones tussen het meerjarige en éénjarige deel blijken interessant. Door de beheershelften jaarlijks 90° te roteren of jaarlijks meerdere bredere stroken te beheren, kun je het aandeel overgangszones vergroten. Let er wel op dat je niet eindigt met té smalle stroken ruigere vegetatie. Hou deze stroken minstens 12 meter breed om predatie te voorkomen.

Op de heringezaaide helft zien we al snel opnieuw verruiging ontstaan waarbij de forsere meerjarige soorten snel terug opkomen en gaan domineren. Hierdoor is het aandeel bloeiende eenjarige kruiden vaak te laag in deze stukken.

Na het maaien/klepelen en vóór het opnieuw inzaaien, voer je daarom best eerst een goede grondbewerking uit om de rozetten en competitieve wortels van deze meerjarige soorten weg te krijgen. Dat kan door te ploegen, maar ook niet-kerende technieken zijn mogelijk. Een bijkomend vals zaaibed voor de herinzaai is geen overbodige luxe.