Hoe werkt een biologische en chemische luchtwasser?
End-of-pipe: lucht reinigen bij het verlaten van de stal
Sinds 2004 is het in Vlaanderen verplicht om nieuwe varkens – en pluimveestallen te voorzien van een ammoniakemissiearm stalsysteem. Binnen de veehouderij werden luchtwassers ontwikkeld om ammoniak uit de stallucht te verwijderen. Luchtwassers worden vaak toegepast in de Vlaamse varkenshouderij.
Een luchtwassysteem is een ‘end-of-pipe’-techniek, waarbij de lucht uit de stal door een waspakket gestuurd en gereinigd wordt. Naast ammoniak kunnen nog andere componenten uit de lucht verwijderd worden, zoals geur en/of fijn stof.
De reductie van de uitstoot van deze componenten draagt bij aan de verbetering van het milieu en de kwaliteit van de buitenlucht. Opvolging en onderhoud zijn echter cruciale factoren voor een goed werkende luchtwasser.
In de veehouderij werden luchtwassers ontwikkeld om ammoniak uit de stallucht te verwijderen. Naast ammoniak kunnen nog andere componenten uit de lucht verwijderd worden, zoals geur en/of fijn stof.
Het werkingsprincipe van een luchtwasser is gebaseerd op het aanzuigen van vuile lucht naar het waspakket, zodat de verschillende componenten (ammoniak, geur, fijn stof) in de wasvloeistof afgevangen worden. Na de behandeling van de stallucht in de luchtwasser kan de propere lucht worden uitgestoten.
Er zijn verschillende types luchtwassers, namelijk chemische en biologische luchtwassers.
Hoe werkt een biologische luchtwasser?
De biologische luchtwasser is een erkende techniek opgenomen in de lijst van stalsystemen voor ammoniakemissiereductie onder de code S-1. De werking van biologische luchtwassystemen is gebaseerd op micro-organismen. Die bevinden zich in het waswater of op de filter. De organismen zijn geschikt om ammoniak, geur en stof in de stallucht te verminderen.
Het contactmateriaal of filterpakket in een biologische wasser bestaat meestal uit een honinggraatstructuur in kunststof. Het waswater vloeit over de pakketten en komt in aanraking met de ammoniak in de lucht, waardoor een uitwisseling plaatsvindt. Een voldoende grote bacteriebuffer moet de populatie micro-organismen in stand houden tijdens de verschillende seizoen en stalklimaataanpassingen.
De ammoniak uit de stallucht lost op in het water en wordt omgezet in ammonium (NH4+). Daarna breken de micro-organismen het ammonium af (NH4+) naar nitriet (NO2-) en van nitriet naar nitraat (NO3-). Dat proces wordt ‘nitrificatie’ genoemd. Als de concentratie van nitrietverbindingen in het waswater oploopt, kan dat het proces afremmen en zelfs stopzetten. Daarom worden de stikstofverbindingen met het spuiwater gecontroleerd uit het systeem afgevoerd (gecontroleerd spuien).
⇒ Het fijn stof PM10 wordt met 60-75 % gereduceerd en PM2,5 met 35 - 75 %.
⇒ De biologische luchtwasser zorgt voor 70% ammoniakreductie en 40% geurreductie.
Hoe werkt een chemische luchtwasser?
De chemische luchtwasser is een erkende techniek opgenomen in de lijst van stalsystemen voor ammoniakemissiereductie onder de code S-2. In een chemische luchtwasser wordt zuur toegevoegd aan het waswater om de ammoniak en een deel van de geurverbindingen uit de stallucht te verwijderen.
Water, aangezuurd met zwavelzuur (96% of 98%), stroomt continu over het filterpakket. Dat bevochtigt de filter. Het zure waswater reageert met de ammoniak in de stallucht. Zo wordt een zout (ammoniumsulfaat) gevormd. Dat zout blijft in het waswater zitten, waardoor de uitgaande stallucht minder ammoniak bevat.
=> Het fijn stof PM10 wordt met 35 % gereduceerd en PM2,5 met 30 %.
=> De chemische luchtwasser zorgt voor 70% ammoniakreductie en 30% geurreductie.
De voor – en nadelen
Biologische luchtwasser
De biologische luchtwasser heeft een veel hoger waterverbruik ten opzichte van een chemische luchtwasser. Daarnaast zorgt het werken met micro-organismen in de biologische luchtwasser er voor dat een bepaalde opstarttijd noodzakelijk is om de luchtwasser goed te kunnen laten functioneren. Tevens moet er aandacht zijn voor een voldoende grote bacteriebuffer om de populatie aan micro-organismen in stand te houden tijdens de verschillende seizoen- en stalklimaataanpassingen.
De biologische luchtwasser levert wel hogere geur – en stofreducties op in vergelijking met de chemische luchtwasser.
Chemische luchtwasser
Het grootste nadeel van een chemische luchtwasser is dat er met een zuur gewerkt wordt. Zwavelzuur is een van de gevaarlijkste producten die je op een landbouwbedrijf vindt. Het kan niet alleen enorme schade aanbrengen aan gebouwen en infrastructuur, maar het kan ook brandwonden veroorzaken. Het is dus heel belangrijk om de veiligheidsvoorschriften te respecteren.
De chemische luchtwasser verbruikt veel minder water, wat een groot voordeel is.
De luchtwasser, een 'stil' gevaar
In de landbouwsector gebeuren heel wat ongevallen, soms met zware gevolgen. De oorzaak van die ongevallen heeft lang niet altijd met het gebruik van zware machines te maken. Mestgassen, kuilgassen of luchtwassers zijn de 'stille' gevaren op een landbouwbedrijf.
Om jezelf te beschermen tegen die 'stille' gevaren, kan je verschillende voorzorgsmaatregelen nemen. Bekijk het filmpje over de gevaren van luchtwassers.
Risico's van chemische luchtwassers
Bij de chemische luchtwasser wordt gebruik gemaakt van zwavelzuur. Dit is een zeer gevaarlijk zuur. Het kan schade toebrengen aan gebouwen en infrastructuur, maar ook lichamelijke klachten veroorzaken bij mens en dier.
Bij aanraking met de huid kan dit brandwonden veroorzaken, bij contact met de ogen irritatieblindheid. Inname van zwavelzuur kan leiden tot inwendige brandwonden.
Het zwavelzuur moet opgeslagen worden in een dubbelwandige tank die om de vijf jaar gekeurd wordt. Verder zijn er nog enkele preventieve voorschriften zoals:
- Duidelijke signalisatie waar er zwavelzuur wordt opgeslagen.
- Het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals zuurbestendige handschoenen, veiligheidsbril, enz. in de nabijheid van zwavelzuur.
- Het voorzien van een nooddouche en oogwasser.
Risico's van biologische luchtwassers
Het spuiwater van een biologische luchtwasser vormt ook een risico. Het bevat nitraat en/of nitriet (of wordt hierin omgezet). Dit water mag in geen geval in contact komen met het waterleidingcircuit van de dieren.
Nitriet verstoort immers het zuurstoftransport in het bloed doordat het zich aan de rode bloedcellen bindt en er de plaats inneemt van zuurstof. Zo ontstaat heel snel een zuurstoftekort bij dieren waardoor ze moeilijkheden krijgen bij het ademhalen, vervolgens in coma gaan en uiteindelijk sterven.
Gebeurt er toch een ongeval, neem dan contact op met de hulpdiensten via 112 en/of met het antigifcentrum 070 245 245.
Interesse in een luchtwasser op jouw bedrijf?
