Wroeten in de kennis van 10 jaar varkensacademie - Deel 4: voeder
De afgelopen 10 jaar is de term "voeder" een prominent thema geweest in de Varkensacademie. In dit nieuwsbericht belichten we enkele voedertechnieken die gericht zijn op optimale prestaties en efficiëntie binnen de varkenshouderij.
Brijvoer: flexibiliteit en precisie
Brijvoer is het nat verstrekken van voer. Het brijmengsel bestaat uit droge grondstoffen, water, aanvullend voer (premix) en bijproducten. De bijproducten of reststromen vullen meestal de energie- en zetmeelbehoefte in. De inzetbaarheid van een bijproduct is afhankelijk van de voederwaarde, de verteerbaarheid, het droge stofgehalte, de prijs, de beschikbaarheid, de transportafstand, de mineralenbalans, de verpompbaarheid, het uitzakken, de zuurtegraad, houdbaarheid, het verbruik, de gistgevoeligheid en de smaak. De samenstelling van het brijmengsel kan nauwkeurig worden afgestemd op de behoeften van de varkens in verschillende levensfases.
waarom brijvoer
Varkenshouders kiezen voor brijvoer om onderstaande redenen:
- Bedrijfsontwikkeling: het automatisch proces, de opvolging op afstand
- De marktsituatie: de voerkost tov de opbrengst, het duurzame aspect
- Het zelf sturen van de kosten, invullen behoeften van de dieren, analyseren van technische resultaten en optimaliseren van de karkaskwaliteit
- Het innovatieve aspect: de techniek, big data, fermentatie, inweken, het zelf malen
De kostprijs van brijvoer hangt af van bedrijf tot bedrijf. Belangrijke parameters hierbij zijn de omvang van het bedrijf, de diercategorie, de ligging van het bedrijf en het al dan niet inzetten van eigen granen.
Fasenvoeding: gerichte benadering
Naast brijvoer wordt ook fasenvoeding steeds vaker toegepast. Hierbij worden varkens in verschillende stadia van hun ontwikkeling gevoed met voeders die specifiek zijn afgestemd op hun nutriëntbehoeften.
Er wordt voor fasenvoeding gekozen om volgende redenen:
- Er is een betere afstemming op de werkelijke behoeftenormen van het dier.
- Je kan de grondstofkeuze optimaliseren. Het maximale mengpercentage staat in relatie met de leeftijd van het varken.
- Duurdere voedermiddelen zijn verantwoord in een korte periode, maar niet in een algemeen voeder.
- De energievoorziening kan afgestemd worden op de groei/voederomzet en de karkaskwaliteit.
De variatie in voederconversie biedt de meest uitgesproken beschrijving van de variatie in arbeidsinkomen.
Dirk Fremaut
Voedervermorsing: een kostbare verspilling
50g voedervermorsing per dier per dag in een afmestperiode van 100 dagen zorgt voor 5kg voeder per dier per afmestperiode. Als er 10 varkens per voederbak staan is dat dus 50kg voeder per voederbak.
Kleine hoeveelheden verspilling per dier kunnen dus leiden tot aanzienlijke verliezen over een afmestperiode. Door voederbakken nauwkeurig af te stellen, waterverspilling te beperken en varkens te observeren, kan voederverspilling aanzienlijk worden verminderd. Uit onderzoek blijkt ook dat het ver opendraaien van voederbakken bij biggen om ze te ‘leren eten’ niet zorgt voor een snellere groei.
Evalueren van voederformules: data gestuurde optimalisatie
Er zijn tal van combinaties op een varkensbedrijf die een eigen of open voederformulatie vragen, denk maar aan gescheiden afmest, immunocastraten en intacte beren, verschillende zeugenlijnen en eindberen.
Het evalueren van een voederformule kan via onderstaande parameters:
- Technisch:
- Groei = (LG einde – LG begin ) / d afmestduur
- Voederconversie = kg voeder / kg groei
- Karkasgroei per kg voeder = (warm karkasgewicht – (opzetgewicht x 0,735)) / kg voeder
- Gestandaardiseerde karkasgroei = karkasgroei gecorrigeerd voor sterfte
- Economisch:
- Voederkost = kg voeder x €/kg voeder / kg groei
- Voedersaldo = €/dier opbrengst - €/dier voederkost - €/dier aankoopprijs
- Bruto saldo = €/dier opbrengst - €/dier voederkost - €/dier aankoopprijs - €/dier variabele kosten
- Bruto saldo per vleesvarkensplaats = Bruto saldo / (365 / d afmestduur)
- Nutritioneel:
- Opvolgen prijzen grondstoffen en varkensvlees
- Opvolgen van de nutriëntengehaltes
- Opvolgen van veranderingen in groei en karkassamenstelling
Het evalueren van voederformules is essentieel om de technische, economische en nutritionele efficiëntie te optimaliseren. Door parameters zoals groei, voederconversie, karkasgroei en voederkosten te analyseren, kunnen varkenshouders de voederformules verfijnen en maximale prestaties bereiken.
Meer info?
Bron Varkensacademie 2014: Meerfasenvoeding in de praktijk, van big tot vleesvarken (Dirk Fremaut)
Bron Varkensacademie 2020: Brijvoer: daar lust een ondernemer wel pap van! (Eline Geerardyn)
Bron Varkensacademie 2022: Van gesloten voederformules tot open formulatie, bijmengen en zelfmengen (Jeroen Degroote)
Bron Varkensacademie 2023: tips & tricks om vermorsing van voer en water te vermijden (Sander Palmans)