Trefdag Varkensacademie inspireert: Hoe pak ik het stikstofvraagstuk op mijn bedrijf aan?
Het Stikstofdecreet heeft een impact op alle varkensbedrijven. Varkenshouders zullen de komende jaren belangrijke beslissingen moeten nemen. In dit nieuwsbericht worden de uitdagingen en kansen besproken die voortvloeien uit het Stikstofdecreet en hoe je hier als varkenshouder kan op inspelen.
We halen veel kennis uit het RAMBO-project, dat onderzoek voert naar emissiereducerende maatregelen en individuele begeleiding biedt aan veebedrijven. We delen graag de opgebouwde kennis en praktijkvoorbeelden uit het project, zodat je voor jouw bedrijf beter inzicht krijgt in de te nemen stappen voor het verminderen van ammoniakemissies.
Wettelijk kader varkenshouderij
reductiedoelstelling
Op 22 februari 2024 werd het Stikstofdecreet gepubliceerd. Hierin worden de reductiedoelstellingen voor ammoniak vastgelegd. Voor de varkenshouderij betekent dit dat:
- Op elk varkensbedrijf, met een impactscore van meer dan 0,025%*, mag er op 31 december 2030 niet meer ammoniak uitgestoten worden dan de maximale ammoniakemissie die bepaald is door de PAS referentie 2030.
- De PAS referentie 2030 wordt berekend op basis van de gemiddelde veebezetting in 2021 (= cijfers uit mestbankaangifte productiejaar 2021) en de doelstelling van 60% ammoniakreductie op de emissies uit de niet-ammoniakemissiearme stallen. Bij deze berekening wordt rekening gehouden met een leegstandspercentage van 10% en aftopping op vergunde emissies.
*Bedrijven die een impactscore lager dan 0,025% hebben hoeven geen ammoniakemissiereducerende maatregelen in kader van het Stikstofdecreet te nemen.
vergunning
-
Als je als varkenshouder een vergunning aanvraagt en geen maatregelen toepast op het bedrijf, dan zal de vergunning verleend worden tot eind 2030.
-
Om een vergunning van onbepaalde duur te krijgen, zullen reducties van minimaal 60% op emissies uit niet-emissiearme stallen moeten behaald worden. Bovendien moet je de vergunning uiterlijk op 30 september 2029 op zak hebben. Wanneer er geen aangepaste vergunning wordt aangevraagd, zal de vergunning automatisch aangepast worden door een vermindering van het aantal dieren op 1 oktober 2029.
-
Ook een bedrijf dat al een vergunning heeft van onbepaalde duur of een vergunning die vervalt na 31 december 2030 en/of alle stallen reeds emissiearm heeft uitgevoerd, moet zeker checken of is voldaan aan de PAS-referentie 2030.
-
Er is een aparte vergunningsregeling voor piekbelasters en maatwerkgebieden.
Opgelet! Bij de vergunningsprocedure worden ook andere aspecten zoals vb. geur bekeken om te beoordelen of het project effectief vergunbaar is.
Afwijken referentiejaar 2021
Voor de berekening van de PAS referentie 2030, neemt men als basis het aantal dieren in productiejaar 2021. Indien productiejaar 2021 geen goed referentiejaar was voor jouw bedrijf, bestaan er afwijkingsmogelijkheden. In het Besluit van de Vlaamse Regering staat dat deze twee redenen aanleiding kunnen geven voor een afwijking:
-
Sinds het jaar 2017 waren er investeringen inzake dierplaatsen of het bedrijf werd overgenomen (maar vóór 23/2/2024).
-
Overmachtssituatie die een impact had op de gemiddelde veebezetting in 2021 (overlijden, langdurige arbeidsongeschiktheid, erkende natuurramp, ongelukken waar veehouderijgebouwen verloren gegaan zijn, epizoötie…). Deze lijst is niet limitatief wat wil zeggen dat er bijkomende situaties erkend kunnen worden.
Het is dus belangrijk om voor je eigen bedrijf te kijken of een afwijking van toepassing is.
Belangrijke voorwaarden bij een afwijking zijn:
-
De referentiesituatie 2021 verschilt minstens 7% van de ammoniakemissies conform de veebezetting in de afwijkende berekening.
-
Voldoende NER ter beschikking op 1/1/2024 voor het aantal dieren in de afwijkende berekening.
Deze afwijkende berekening moet je uiterlijk 30 september 2026 aanvragen bij de ‘Commissie Afwijkende PAS-referentiesituatie’. Momenteel is deze aanvraagprocedure nog niet mogelijk, dit wordt heel binnenkort opgestart.
Het RAMBO-project
Op vandaag vind je erkende ammoniakemissiereducerende maatregelen voor de varkenshouderij in twee lijsten:
- V-lijst en S-lijst: Opsomming van AEA-systemen waarmee de ammoniakemissie van varkensstallen gereduceerd kan worden.
- PAS-lijst: Opsomming van een aantal ammoniakemissiereducerende maatregelen voor de varkenshouderij.
Het RAMBO-project onderzoekt of er nog andere maatregelen en technieken in aanmerking komen om te voldoen aan de ammoniakemissienormen. Dit zowel voor de varkens- als pluimveesector. Partners uit Vlaanderen en Nederland testen, demonstreren en evalueren de maatregelen op hun inzetbaarheid en effectiviteit.
RAMBO heeft twee invalshoeken:
-
Opzet van test - & demolocaties voor het opvolgen van ammoniakemissie en andere neveneffecten zoals methaan, diergezondheid en welzijn, en het testen en demonstreren op praktijkbedrijven van maatregelen en technieken voor het verminderen van deze ammoniakuitstoot uit stallen zonder andere duurzaamheidsaspecten negatief te beïnvloeden.
-
Het streven naar maximale impact door landbouwers de juiste tools aan te bieden waardoor de juiste keuzes kunnen gemaakt worden voor hun specifieke situatie. De verzamelde (praktijk)kennis wordt wijd verspreid en veehouders worden maximaal betrokken tijdens workshops, demonstraties, co-creatiesessies, webinars, studiereizen en open dagen. Een aantal veehouders krijgen ook individueel advies.
Hoe pak ik dit stikstofvraagstuk op mijn bedrijf aan?
Aan de hand van de doelstelling van jouw bedrijf en de erkende emissiereducerende maatregelen en technieken kan per bedrijf bekeken worden welke scenario’s mogelijk zijn. In de presentatie op de varkensacademie werden in het laatste deel enkele voorbeelden gegeven.
