Investeren in bodemkoolstof – Deel 5: De C-scan toegepast op een akkerbouwbedrijf
De huidige klimaatveranderingen maken investeren in bodemorganische koolstof een interessante strategie om je bedrijf toekomstbestendig te maken. Dit is een investering op lange termijn! Maar welke technieken passen nu het best binnen je bedrijf? Via de gratis bodemkoolstofscan (C-Scan) biedt Inagro je inzichten naar de toekomst toe.
In een vorig nieuwsbericht kon je lezen dat bodemorganische koolstof een investering in de vruchtbaarheid van je percelen is, welke technieken je hiervoor kan inzetten en hoe de gratis C-scan je hier een beter inzicht op geeft door het effect van bodemkoolstofopbouwende technieken door de jaren heen te geven. Deze week voeren we de C-scan uit op de percelen van een akkerbouwmatig bedrijf zonder eigen mestproductie.
Om de werking van de C-scan duidelijker te maken, laten we de komende weken de C-scan los op vier types bedrijven:
- Melkveebedrijf (kwam eerder aan bod, herlees hier)
- Intensieve groententeelt (kwam eerder aan bod, herlees hier)
- Varkensbedrijf (kwam eerder aan bod, herlees hier)
- Akkerbouwmatig bedrijf
Deze voorbeelden zijn bedoeld om de werking van de C-scan te verduidelijken. De gegevens die werden gebruikt zijn niet gelinkt aan een bestaand bedrijf maar dienen uitsluitend om de werking van de C-scan te illustreren.
Op naar ons uitgewerkt praktijkvoorbeeld van een akkerbouwbedrijf!
C-Scan in de praktijk: het akkerbouwbedrijf
Om een C-scan te kunnen uitvoeren, moeten een aantal basisgegevens kenbaar zijn. Deze zijn cruciaal om de adviseur een goed beeld te geven van de huidige situatie en de mogelijkheden voor verbetering. Hieronder een overzicht van de benodigde gegevens en de basisgegevens van ons voorbeeldbedrijf.
Nodige Basisgegevens voor de C-scan
- Teeltrotatie: Inzicht in de courante teeltrotatie om te begrijpen welke gewassen worden verbouwd en hoe vaak.
- Bemesting: Details over de bemesting van verschillende gewassen.
- Bodemparameters:
- %C (percentage koolstof): Belangrijk voor het bepalen van de organische stof in de bodem.
- pH: Bepaalt de zuurtegraad van de bodem, wat van invloed is op de opname van voedingsstoffen.
- Bodemtype: Identificeert de textuur en samenstelling van de bodem.
- Andere Parameters:
- Gebiedstype: Bepaalt welke agrarische methoden geschikt zijn.
- Fosforklasse: Helpt bij het bepalen van de bemestingsmogelijkheden.
Basisgegevens voorbeeldbedrijf akkerbouw zonder eigen mestproductie
Teeltrotatie en bemesting
- Wintertarwe: 20 ton/ha runderstalmest na de teelt / stro afgevoerd / Japanse haver als groenbedekker gezaaid half september
- Aardappelen: 35 ton/ha runderdrijfmest / groenbedekker: Italiaans raaigras
- Snijmais: 35 ton/ha zeugen- en biggendrijfmest
- Suikerbieten 35 ton/ha zeugen- en biggendrijfmest
Bodemparameters:
- %C: 1,18% (Streefzone voor zandleembodems ligt tussen 1-1,5%)
- Fosfor: 26 (Klasse III)
- Bodemtype: Zandleem
C-Scan in actie
C-Scan toegepast op huidige manier van werken
De C-scan heeft als hoofddoel inzicht te krijgen op het effect van een enkelvoudige of combinatie van koolstofopbouwende technieken ten opzichte van de huidige manier van werken op het landbouwbedrijf. De eerste stap in het proces is dus zicht krijgen op wat er op de dag van vandaag gebeurt op het bedrijf en hoe dit zich vertaalt naar de toekomst toe.
Bij het ingeven van de basisgegevens in de C-scan bekomen we onderstaand beeld van toekomstige verwachtingen.
Uit deze grafiek zijn een aantal zaken af te leiden.
- De huidige manier van werken zorgt voor een lichte opbouw van het koolstofgehalte over een periode van 30 jaar heen. Daarnaast stellen we vast dat er in bepaalde jaren meer koolstof verloren gaat dan in andere.
- Bij de teelt van suikerbieten is het verlies aan koolstof het grootst.
Wordt er op die jaren een analyse genomen om te kijken hoe het met de koolstofopbouw van het perceel gesteld is, dan zullen de analyses een daling in de bodemorganische koolstof weergeven terwijl er op lange termijn weldegelijk een netto-opbouw waar te nemen is via de modellen.
Mogelijkheden voor een grotere bodemkoolstofopslag
Een zicht krijgen op de impact van de huidige manier van werken op de bodemorganische koolstof is interessant, maar zicht krijgen op wat aanpassingen in deze bedrijfsvoering kunnen teweegbrengen helpt om doordachte beslissingen te kunnen nemen!
In dit voorbeeldmelkbedrijf kunnen een aantal zaken aangepast worden om sneller koolstof in de bodem op te slaan:
-
1. Onderzaai van gras in maïs
Door in te zetten op het onderzaaien van rietzwenkgras bij snijmaïs kunnen we de opbouw van koolstof in de bodem versnellen. Volgens de modellen zouden we al na 15 jaar in plaats van 30 jaar het koolstofpercentage behalen van 1,26%C. Merk op dat een onderzaai van rietzwenkgras bij vroege rassen tot opbrengstderving kan leiden. Voor latere rassen neemt deze opbrengstderving af.
Na 30 jaar halen we echter de bovenkant van de streefzone (1,5%C voor zandleemgronden) niet.
Figuur 1:
- Blauw is de huidige manier van werken.
- Oranje is de onderzaai van rietzwenkgras bij snijmais.
-
2. Extra teelt van wintertarwe opnemen
Door in te zetten op een extra teelt wintertarwe binnen de teeltrotatie bekomen we ongeveer hetzelfde resultaat als met een onderzaai gras in maïs en kan ook hier na ongeveer 15 jaar een koolstof percentage behalen van 1,26%C.
Ook hier halen we na 30 jaar de bovenkant van de streefzone (1,5%C voor zandleemgronden) niet.
Figuur 2:
- Blauw is de huidige manier van werken.
- Oranje is de onderzaai van rietzwenkgras bij snijmais.
- Grijs is het effect van een extra teelt wintertarwe.
-
3. Vervroegd inzaaien groenbedekker na wintertarwe
Door in te zetten op 20 ton/ha groencompost op de teelt van hakselmaïs kunnen we de snelste vooruitgang boeken, vooral omdat groencompost grote hoeveelheden stabiele koolstof aanlevert. Zo behalen we na 8 jaar dezelfde bodemorganische koolstofwaarde als wat we zouden bereiken na 30 jaar met de huidige manier van werken.
Na 30 jaar slagen we er zelfs in om de 1,5%C aan te tikken, de bovenkant van de streefzone voor zandleemgronden.
Figuur 3:
- Blauw is de huidige manier van werken.
- Oranje is de onderzaai van rietzwenkgras bij snijmais.
- Grijs is het effect van een extra teelt wintertarwe.
- Geel is het effect van toepassen van 20 ton/ha groencompost op de teelt van hakselmais
-
4. Toepassen van 20 ton/ha groencompost bij teelt snijmais
Bekijken we het effect van het vervroegd inzaaien van de groenbedekker bij de teelt van wintertarwe dan zien we dat ook hier een lichte winst kan worden geboekt naar koolstofopbouw toe. Deze ligt in lijn met het toepassen van onderzaai gras in maïs en een extra teelt wintertarwe opnemen in de teeltrotatie. Ook met deze techniek bekomen we na 15 jaar in plaats van 30 jaar een bodemkoolstofpercentage kunnen bekomen van 1,26%C.
Ook hier halen we na 30 jaar de bovenkant van de streefzone (1,5%C voor zandleemgronden) niet.
Figuur 4:
- Blauw is de huidige manier van werken.
- Oranje is de onderzaai van rietzwenkgras bij snijmais.
- Grijs is het effect van een extra teelt wintertarwe.
- Geel is het effect van toepassen van 20 ton/ha groencompost op de teelt van hakselmais
- Lichtblauw is het vervroegd inzaaien van de groenbedekker bij teelt wintertarwe
-
5. Combinatie van bovenstaande technieken
Een combinatie van technieken is natuurlijk ook mogelijk. Wanneer we technieken gaan combineren zijn de verwachtingen dat ook de koolstofopbouw in de bodem sneller zal verlopen. Hier combineren we:
- het toevoegen van een extra teelt wintertarwe aan de teeltrotatie
- het vervroegd inzaaien van de groenbedekker na de teelt van wintertarwe
- en het gebruik van 20 ton/ha groencompost bij de teelt van hakselmaïs.
Door in te zetten op de combinatie van technieken kunnen we na 30 jaar een bodemkoolstofgehalte van 1,68%C bereiken en zo zelfs boven de bovengrens van de streefzone komen.
Met enkele aanpassingen binnen de bedrijfsvoering kan er dus gewerkt worden aan een versnelde koolstofopbouw in de bodem. De meest effectieve bij ons voorbeeldakkerbouwbedrijf zijn:
- het toepassen van groencompost
- of een combinatie van groencompost en het opnemen van een extra teelt wintertarwe in de teeltrotatie.
Gratis C-Scan op maat van jouw bedrijf?
Werken aan je bodemorganische koolstof is een werk van lange adem. Maar ieder bedrijf is anders en heeft zijn eigen unieke manier van werken. Met de gratis C-scan wil Inagro je helpen om doordachte keuzes te maken voor de toekomst. Interesse in een duidelijker beeld en technieken die bij jouw een verandering teweeg kunnen brengen?
Vraag je gratis bodemkoolstofscan aan! Met enkele gegevens van jouw bedrijf, kan je gratis een bodemkoolstofscan laten uitvoeren.
Reserveer je gratis C-scan
