Opbindmaterialen vruchtgroenten onder de loep

Waarom alternatieve materialen testen als de meest gebruikte materialen goede resultaten leveren? Wanneer de teelt ten einde is, wordt de serre geruimd en het gewas afgevoerd. De sterke verwevenheid van touw, clips en stengel maakt het moeilijk om de materialen te scheiden. De gemengde stroom wordt tot op heden als restafval afgevoerd en daar betaalt de teler gemakkelijk €150/ton voor, soms zelfs tot €300/ton. Bioafbreekbare touwen en clipsen of touwloze systemen openen mogelijkheden voor valorisatie van het loof.

Zijn duurzame materialen ook rendabel?

Een duurzame transitie, weg van polypropyleen, is pas mogelijk als het plaatje ook arbeidstechnisch en economisch klopt. De som van aankoopprijs, arbeidsreductie en verwerkingskost zal uiteindelijk bepalen welk systeem voor jouw teelt het beste is. In het teeltseizoen van 2022 werden verschillende touwen en clips geëvalueerd op Inagro (komkommer), PSKW (tomaat) en PCH (paprika). In dit bericht lees je de resultaten. Een overzicht van de materialen in de proef staan in de tabel onderaan deze pagina. Over het algemeen zijn alle producten geschikt.

Evaluatie van de touwen

Geen touwbreuk als gevolg van beperkte belastbaarheid, met uitzondering van twee touwen van het type ‘katoen-viscose’. Na 20 weken braken deze touwen in paprikateelt door contact met water onder de goot.
Geen rek of krimp van het touw.
Geen plantbeschadiging door wrijving met materialen.
Jute touw moeilijker op haken te wikkelen en resulteert finaal in een vrij dikke, donkere haak dat het gewas iets meer licht ontneemt.
Viscosetouwen hebben voor- en nadelen. De touwen van Cordenka zijn dunner en glad en hierdoor iets moeilijker aan te binden. Het voordeel is dat de haspel weinig licht wegneemt doordat de touwtjes zo fijn zijn.
PLA touw heeft als voordeel dat het sterk op standaard PP touw lijkt, wat ten goede komt aan het gebruiksgemak.

Evaluatie van de clips

Qlipr-systeem
- Bij komkommer heb je genoeg aan twee Qliprs, waarvan je de onderste bij elke clipsbeurt naar de top van de plant verhuist. Het Qlipr-systeem leverde bij komkommer 10% arbeidsbesparing op bij gewasonderhoud door de combinatie van handelingen (snoei, clipsen, zakken en verplaatsen).
- Bij de zwaardere vleestomaten zijn drie Qliprs nodig per stengel, anders schuift de plant neerwaarts langs de planthooQ.
Metalen ringetjes van TomSystem worden mechanisch aangebracht. In de komkommerteelt leidt dit tot 10% tijdsbesparing bij het clipsen. Bovendien zijn de ringetjes magnetisch te verwijderen of kunnen ze zelfs mee verwerkt worden in de compostering als je ook een bioafbreekbaar touw gebruikt. Tegelijk dieven is wel een uitdaging, want dan moet je het toestel telkens lossen.
De combinatie viscose en TomSystem is af te raden. Het touw werd in enkele gevallen beschadigd doordat de ringetjes iets harder geklemd moeten worden rond de gladde touwen. Op Inagro werden alle touwen gecombineerd met alle clipsen (m.u.v. het Qlipr systeem) en werd alles compatibel bevonden.
De bioafbreekbare materialen zijn schaarser en duurder, maar leiden tot lagere poortheffingen voor verwerking. PLA clips gebruikt in de tomatenteelt sloten iets moeizamer en sprongen vaak terug open. Het clipsen vergde daarom iets meer arbeid. Een aangepast design van de clips kan hier wellicht verbetering brengen.
Hoge leercurve bij het gebruik van TomSystem en Qlipr-systeem. Je boekt pas tijdswinst als je de nieuwe techniek onder de knie hebt. Bovendien wordt meestal niet gekozen voor een combinatie van meerdere handelingen in één doorgang omwille van fouten.

Geteste materialen

De tabel geeft aan welke touwen en clips werden opgenomen in de proef en in welke teelt ze werden geëvalueerd. Je ziet ook een aantal foto's ter illustratie van de metalen clips, het Qlipr-systeem, biodegradeerbare clips en biobased touwen.