Hoe koolvlieg duurzaam beheersen? - Deel 2: Larven biologisch bestrijden
Als teler kan je koolvlieg chemisch beheersen met een aantal erkende middelen, toe te passen bij of kort na planten. In het SUSCABFLY project zoeken we naar alternatieve beheersingsmethoden want het middelenaanbod slinkt en de druk van de koolvlieg is de laatste jaren toegenomen.
In dit tweede bericht geven we een huidige stand van zaken van ons onderzoek naar biologische controle-organismen die koolvlieg larven kunnen bestrijden.
Entomopathogene aaltjes meest potentiële koolvlieg bestrijder
Inagro en Viaverda voerden in 2021 en 2022 veldproeven uit om enkele biologische bestrijders te testen in de teelt van bloemkool. Drie commercieel beschikbare controleorganismen werden hiervoor geselecteerd:
- de roofkeversoort Atheta coriaria
- een insectenparasitaire schimmel
- de aaltjessoort Steinernema feltiae.
De twee eerstgenoemde bestrijders bleken onvoldoende effectief bij toepassing in openlucht teelt. Met de entomopathogene aaltjes haalden we wel een behoorlijk resultaat. Drie keer een dosis van 100000 aaltjes per plant kan de schade door koolvlieg met de helft reduceren. Het aaltje parasiteert de vliegenlarven waarna deze binnen één à twee dagen afsterven. Koppert, DCM en Biobest hebben producten met dit aaltje in hun gamma van biologische bestrijders. Deze drie bedrijven ondersteunen ook dit onderzoeksproject. In de proeven gebruiken we onder andere het product Capirel van Koppert.
Toepassingstechniek nog niet op punt
De toepassing van de aaltjes gebeurt door ze, gemengd in water, op de plantbakken te spuiten of aan te gieten bij de voet van de planten in het veld. De manuele toepassingen via aangieten, de kostprijs en het ontoereikende bestrijdingsresultaat maken dat entomopathogene aaltjes voor de praktijk nog geen efficiënte oplossing bieden. Naast de temperatuur- en vochtcondities van de bodem die de overleving van de aaltjes beïnvloeden, speelt ook het toepassingstijdstip in relatie tot effectieve eilegperiode van de koolvlieg een belangrijke rol. Onze proefresultaten in 2023 bevestigen dit.
Aaltjes combineren met meststof van insectenfrass
Rekening houdend met de genoemde moeilijkheden bij toepassing van de aaltjes, onderzochten we het potentieel van aaltjes verder in combinatie met andere beheersingstechnieken. Inagro en Viaverda legden in 2023 beiden een veldproef aan in bloemkool waarbij we tegelijk ook de toegepaste dosering van de aaltjes hebben verlaagd. Eén van de bijkomende behandelingen die we testten, is een organische meststof op basis van ‘frass’ van zwarte soldatenvlieg. Deze meststof bevat uitwerpselen en huidjes van insecten en is geformuleerd als geperste, droge korrel. Het product is commercieel beschikbaar bij Protix, producent van de zwarte soldatenvlieg in Nederland, onder de naam Protix 'Flytilizer'.
Proefbehandelingen in bloemkool 2023
In de proeven pasten we de Flytilizer pellets eenmalig manueel toe rond de plantvoet aan een dosis van ca. 2400 kg/ha, vlak na planten. Bij gebruik op grotere schaal is machinale toepassing bij planten mogelijk. In twee objecten combineerden we deze toepassing met respectievelijk twee en drie toepassingen van 50000 aaltjes per plant. We vergeleken deze behandelingen met een onbehandelde controle, een referentie met een plantbakbehandeling met spinosad en een controle met alleen drie aaltjes toepassingen (zelfde dosis). Om te corrigeren voor de stikstof die met de Flytilizer meststof is toegediend, gaven we in de andere objecten een equivalente hoeveelheid stikstof met een minerale (Viaverda) of een andere organische korrelmeststof (Inagro).
Hoge koolvlieg druk op de proefvelden
In de twee proeven werd hetzelfde bloemkoolras gebruikt in de teeltperiode april - juli. Op beide locaties nam de eileg door koolvlieg sterk toe vanaf half mei en was er een piek rond begin juni. Het effect van de behandelingen gingen we na door regelmatige tellingen van het aantal maden per plant en het aantal weggevallen planten en door het scoren van de wortelschade en de gewasstand. In de onbehandelde proefplots vielen 40% van de planten weg te wijten aan koolvlieg schade. Op beide proefsites was de druk hoog.
Verklarend onderzoek nodig naar het effect van insectenfrass
De grafiek hiernaast toont de gemiddelde opbrengstresultaten van de twee proeven. Een plantbakbehandeling met spinosad verminderde de plantuitval tijdens de teelt, maar niet volledig. Drie toepassingen met aaltjes gecombineerd met de Flytilizer meststof, konden de uitval in dezelfde grootteorde reduceren. Als we dit vergelijken met het resultaat van het object waar alleen de aaltjes werden toegediend, dan kunnen we besluiten dat de Flytilizer bepalend was voor de hogere opbrengst.
Dit blijkt niet te wijten aan een rechtstreeks effect op de koolvlieg. Het aantal maden aan de wortels was in het object met Flytilizer op sommige bemonsteringstijdstippen zelfs hoger dan de controle. We zien wel een onrechtstreeks effect op de schade aan de wortels. Nader onderzoek is nodig om de mogelijke oorzaken verder uit te klaren. Mits een betere timing van de aaltjestoepassingen kunnen we het resultaat van de combinatie mogelijk nog verbeteren.
Meer info
Deze resultaten zijn ontstaan uit het VLAIO-LA-traject "Duurzame beheersing van koolvlieg" (2021 - 2024).
