Hoe kijken landbouwers naar beheerovereenkomsten?
Witte rook aan de horizon, want Vlaanderen keurde onlangs de invulling voor beheerovereenkomsten in het nieuwe GLB goed. Overeenkomsten die de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) afsluit met landbouwers om biodiversiteitsverlies in landbouwgebied tegen te gaan. Maar wat vinden landbouwers eigenlijk van deze overeenkomsten? Wat motiveert hen om ze af te sluiten? Of wat houdt hen tegen? Een grootschalige bevraging in vijf Europese regio's zocht en vond antwoorden.
Beheerovereenkomsten voor verbetering biodiversiteit
Binnen het lopende Interreg project PARTRIDGE, waar Inagro één van de Vlaamse partners is, demonstreren we hoe moderne landbouw en natuurbehoud hand in hand kunnen gaan. In afgebakende gebieden, waaronder ook het 500 ha grote demogebied in Ramskapelle bij Nieuwpoort, en met de patrijs als boegbeeld realiseerden we minstens zeven procent hoogkwalitatief habitat en monitoren we tot op heden de impact op de akkerbiodiversiteit. We maakten gebruik van bestaande beheerovereenkomsten, maar experimenteerden ook met bloemblokken voor patrijs en keverbanken. De bloemblokken werden ondertussen al opgepikt in de nieuwe beheerovereenkomsten (BO Bloemenakker).
Grootschalige enquête
Beheerovereenkomsten krijgen dus vanuit onderzoek en beleid een belangrijke rol in het behoud en de verbetering van de biodiversiteit op landbouwgrond. Maar delen landbouwers deze visie en wat is voor hen belangrijk in de beslissing om al dan niet met deze overeenkomsten aan de slag te gaan? In het PARTRIDGE-project liep een bevraging waarbij we landbouwers en jagers vroegen naar hun mening over de beheerpakketten en hun flexibiliteit, de vergoedingen, de bijhorende administratie, de controle en de advisering. Ruim 890 landbouwers en jagers verspreid over de vijf betrokken Europese regio's hebben hierop geantwoord. VLM publiceerde zopas een uitgebreid rapport van deze bevraging.
Geld als voornaamste drijfveer?... of toch iets anders?
De vergoeding blijft voor veel landbouwers belangrijk om beheerovereenkomsten af te sluiten, maar komt niet als belangrijkste motivator naar voor uit deze enquête. Meer dan de helft van de respondenten doen dit in de eerste plaats om hun steentje bij te dragen aan het behouden en versterken van fauna en flora, om te werken aan een beter leefmilieu en om zich goed te voelen met hun bedrijfsvoering. Meestal kiezen ze voor bloemenblokken, vogelakkers, niet-geoogste granen en biodiverse graslanden. 15% van de respondenten gaven echter ook aan de beheerovereenkomsten niet te kennen.
Advies, flexibiliteit en vergoeding zijn doorslaggevend
Hieronder een kort overzicht van enkele belangrijke factoren aangehaald door respondenten van deze enquête:
- Advies is bepalend voor het oordeelkundig uitvoeren van een beheerovereenkomst. Dit kan door verschillende instanties gegeven worden: de overheid, adviseurs van boerenclusters, landbouwadviseurs en adviseurs vanuit natuurorganisaties, en heeft vooral betrekking op het kiezen van de juiste pakketten en op technische vragen. Voor de meeste respondenten is het cruciaal dat het advies gratis is, al is er toch een verschil tussen de regio’s.
- Meer flexibliteit is nodig om gepaster te kunnen omgaan met onkruidproblemen en weersomstandigheden. Ook meer flexibiliteit in zaai- en maaidata, het verplaatsen van maatregelen en het ontwerpen van meer geschikte eigen zaadmengsels en gepast predatiebeheer kwamen regelmatig terug in de antwoorden.
- Landbouwers maken zich daarnaast ook zorgen om eventuele risico's op mogelijke wettelijke bescherming als het gevolg van het sluiten van beheerovereenkomsten en de blijvende impact op de rest van hun bedrijfsvoering.
- Vergoeding: Het ontvangen van een vergoeding is cruciaal voor alle landbouwers om een contract af te sluiten. Over hoe hoog die vergoedingen moeten zijn, liepen de reacties wat uiteen. Globaal stelden de landbouwers met een beheerovereenkomst een gemiddelde verhoging van de vergoeding voor van 18%, diegene zonder beheerovereenkomst stelden 29% verhoging voor.
Naast deze drie grote punten wordt er ook op gewezen dat extra acties bij het brede publiek om de inspanningen van landbouwers in de kijker te zetten het draagvlak kunnen vergroten en dus ook de bereidheid bij landbouwers om nieuwe overeenkomsten af te sluiten of bestaande langer aan te houden.
Meer info?
Lees het het oorspronkelijke nieuwsbericht op de website van VLM of bekijk het volledige (Engelstalige) rapport. Vragen over het rapport? Neem contact op met Nel Ghyselinck van VLM.
