Duurzame toekomst met alternatieve meststoffen: een inspirerende workshop
Op 13 december vond een workshop rond alternatieve meststoffen in een gesloten teeltsysteem plaats bij handelskwekerij Dieter Vantyghem in Pittem. Het bedrijf van Dieter, die 50% van zijn kunstmest vervangt door kalvergier, bood de perfecte locatie om de praktijkgerichte toepassingen van deze alternatieve meststof voor serre- en containerteelten te verkennen. Onder een winterzonnetje deelden verschillende onderzoekers hun kennis en inzichten. Een rondleiding op het einde maakte alles ook meteen tastbaar.
Context en belang
De kostprijs van kunstmest is de laatste jaren sterk gestegen, vooral door de oorlog in Oekraïne en de stijgende gasprijzen, wat kunstmest tot wel drie keer duurder maakte in 2022. Voor veel siertelers en groentetelers is dit een zware belasting, waardoor de zoektocht naar alternatieve, kostenefficiënte meststoffen is toegenomen. Dierlijke mest, die overvloedig beschikbaar is in onze regio, biedt een mogelijke oplossing.
En dat is waar het LEADER Midden-West-Vlaanderen project, in samenwerking met Viaverda, Inagro, VCM en Handelskwekerij Vantyghem, uitgebreid onderzoek naar deed de afgelopen periode. Elk van deze partners gaf een boeiende uiteenzetting van enkele opmerkelijke resultaten.
Kalvergier als alternatieve meststof
Annelies Christiaens van Viaverda presenteerde de resultaten van het gebruik van kalvergier als alternatieve meststof in de teelt van potchrysant, Pelargonium en Hebe. Sinds het begin van het project in 2023, vervangt Dieter Vantyghem 50% van zijn kunstmest door kalvergier, die hij gratis van een nabijgelegen veeteler verkrijgt. De samenstelling en stabiliteit van de kalvergier werden nauwkeurig opgevolgd. Door de aanwezigheid van zouten is de elektrische geleidbaarheid (EC) in kalvergier redelijk hoog, wat verdunning noodzakelijk maakt. Na verdunning moeten enkele hoofdelementen zoals nitraat, die vrijwel niet in kalvergier aanwezig zijn, worden toegevoegd.
Mengverhouding
Bij het aanmaken van het gietwater is het essentieel om de pH en EC nauwkeurig te monitoren.
- Als de EC te hoog is, moet het gietwater worden verdund met regenwater.
- Is de pH te hoog, dan wordt salpeterzuur toegevoegd.
- Indien er tekorten aan nutriënten zijn, kunnen deze worden aangevuld met kunstmest.
Dit resulteert in een mengverhouding van 50/50 tussen kalvergier en kunstmest, wat zeer goede resultaten oplevert. In de sierteelt, waar de kwaliteit puur wordt beoordeeld op het uiterlijk van de planten, was er geen kwaliteitsverschil waar te nemen.
Gietwater en circulatie
Ook het proces van het aanmaken van gietwater en de circulatie door het gesloten irrigatiesysteem op handelskwekerij Vantyghem werd gedetailleerd uitgelegd. De samenstelling van het gietwater werd regelmatig geanalyseerd, en op basis van deze resultaten werden kunstmeststoffen toegevoegd om de voedingsbehoeften van de planten te optimaliseren. De kwaliteit van de planten in de drie verschillende teelten werd nauwlettend gevolgd, waarbij geen afwijkingen of stressverschijnselen werden waargenomen.
Kostenbatenanalyse
Hannes Naeyaert van Inagro voerde een uitgebreide kostenbatenanalyse uit voor het deels vervangen van kunstmest door kalvergier. Sinds 2023 geeft Dieter gemiddeld €5.500 per jaar uit aan mest door 50% kunstmest te vervangen door kalvergier.
In 2021, een crisisjaar, gaf hij €13.000 per jaar uit aan mest. Dit betekent een besparing van €7.500 per jaar vergeleken met 2021. In de jaren vóór 2021, toen de kunstmestprijzen laag en stabiel waren, gaf hij jaarlijks ongeveer €8.500 uit aan kunstmest, wat betekent dat hij nu €3.000 per jaar bespaart.
Om kalvergier toe te passen, waren enkele technische aanpassingen nodig op het bedrijf, zoals het installeren van een extra zandfilter en een nieuwe zeefbocht om de kalvergier te filteren. Ondanks deze investeringen verdienen de besparingen op kunstmest deze aanpassingen snel terug:
- Ten opzichte van 2021, toen de kunstmestprijzen hoog waren, is de terugverdientijd 1 à 2 jaar.
- Vergeleken met de jaren vóór 2021, toen de kunstmestprijzen laag en stabiel waren, is de terugverdientijd 5 à 6 jaar.
De conclusie van de analyse is duidelijk: het vervangen van 50% kunstmest door kalvergier is, los van de kunstmestprijzen, sowieso rendabel.
Hermest-project en wetgevend kader
Emma Lanoo van Viaverda presenteerde ook resultaten uit het Hermest-project, waarin combinaties van herwonnen meststoffen worden getest op verschillende serreteelten, zoals tomaat, witloof, aardbei, perkplanten en sierheesters. De resultaten zien er alvast veelbelovend uit. Daarnaast besprak Justine Brouns van VCM (het Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking) de wetgevende aspecten van het gebruik van dierlijke mest in containerteelten.
Praktijkvoorbeelden tijdens rondleiding
Na de presentaties kregen de deelnemers een rondleiding op het bedrijf van Dieter. Ze konden er met eigen ogen zien hoe de theorie in de praktijk wordt gebracht en kregen inzicht in zijn manier van werken. De praktijkvoorbeelden toonden duidelijk de voordelen van het gebruik van alternatieve meststoffen en hoe de technische aanpassingen op het bedrijf hebben bijgedragen aan de efficiëntie en duurzaamheid van de teelten.
Meer info
Partners
Financiers
