HERMEST: Toepassen van herwonnen meststoffen in het teeltrecept in niet grondgebonden teelten

Veel Vlaamse landbouw-, tuinbouw- en sierteeltbedrijven worden momenteel zwaar getroffen door de buitengewoon hoge prijzen van kunstmest. Meststoffen die afkomstig zijn van dierlijke mest worden nog steeds als zodanig erkend volgens de wet en concurreren dus met dierlijke mest om afzetmogelijkheden. In openluchtteelt is de toepasbaarheid van herwonnen meststoffen beperkt. In de sierteelt en tuinbouw onder beschutting wordt echter vaak uitsluitend gebruik gemaakt van kunstmeststoffen. Het vervangen van een deel van deze minerale kunstmeststoffen door herwonnen meststoffen, die dezelfde effectiviteit hebben als kunstmest, kan aanzienlijke kostenbesparingen opleveren voor telers en tegelijkertijd de vraag naar kunstmest (en dus aardgas) verminderen.

Concreet wil dit project een aanzienlijke kennistoename rond het gebruik van herwonnen meststoffen bij telers van tomaat, aardbei, witloof, perkplantjes en sierheesters realiseren en direct ook verspreiden onder de doelgroep. Deze kennistoename wordt via het project geïmplementeerd op een aantal speerpuntbedrijven. Deze bedrijven vormen een katalysator voor de transitie van de volledige sector. Het project streeft ernaar om barrières voor het gebruik van herwonnen meststoffen weg te nemen en vraag en aanbod op een duurzame manier op elkaar af te stemmen.

Verwachte resultaten en impact

De verspreiding van kennis en de implementatie van projectresultaten zijn geïntegreerd in de projectstructuur. Van bij de ontwikkeling van de proefopzet tot de uitwerking van het onderzoek wordt nauw met telers samengewerkt, kennis wordt op maat van de doelgroepbedrijven ontwikkeld en direct ook verspreid en toegepast. Zo willen we tijdens het project al momentum creëren om een transitie van de sector te bewerkstelligen. Tijdens het project zullen alle mogelijke obstakels hiervoor worden aangepakt. Om de transformatie na afloop van het project te stimuleren, worden de 'katalysatoren' voor deze transformatie ontwikkeld. Deze omvatten een webtool die vraag en aanbod op elkaar afstemt, rekening houdend met de samenstelling van specifieke herwonnen meststoffen, evenals een makelaar die bedrijven technisch en juridisch ondersteunt. Deze katalysatoren blijven na het project actief en worden ondersteund via vervolgtrajecten die het consortium van plan is te initiëren. Deze trajecten kunnen gericht zijn op het gebruik van herwonnen meststoffen in nieuwe teelten en situaties, of op het ontwikkelen van herwonnen meststoffen voor specifieke toepassingen.

De doelstellingen worden gerealiseerd via de volgende werkpaketten:

WP 2: Identificatie van de optimale bemestingsstrategie met herwonnen meststoffen
De meest veelbelovende omstandigheden (speerpuntbedrijven) voor de introductie van herwonnen meststoffen in niet-grondgebonden teelten worden geselecteerd. Ook wordt onderzocht hoe de introductie van deze meststoffen optimaal kan verlopen op de speerpuntbedrijven. Dit onderzoek gebeurt in een eerste fase op de praktijkcentra in omstandigheden die deze op het speerpuntbedrijf zo goed mogelijk benaderen.

WP 3: Implementatie van bemestingsstrategieën met herwonnen meststoffen op het terrein
De kennis en ervaring opgedaan in WP 2 worden praktisch toegepast op de speerpuntbedrijven. Dit gebeurt eerst op kleine schaal en vervolgens op het gehele bedrijf.

WP 4: Wettelijk kader en kwaliteitsborging
Een systeem voor kwaliteitswaarborging wordt ontwikkeld om duidelijkheid te verschaffen over de wettelijk verplichte productsamenstelling voor afnemers. Ook wordt een wettelijke basis gecreëerd voor de opslag van grote hoeveelheden herwonnen meststoffen, zowel door aanbieders als afnemers. Grotere opslagcapaciteit garandeert een betere en uniformere kwaliteit. Momenteel is de opslagcapaciteit beperkt vanwege de nog beperkte productie van herwonnen meststoffen in Vlaanderen. Tot slot wordt gewerkt aan een overzicht van wettelijke vereisten voor aanbieders, afnemers en handelaars. De verzamelde informatie wordt gebundeld en gebruikt om beleidsaanbevelingen te formuleren.

WP 5: Matchen van vraag en aanbod
Voortbouwend op bestaande initiatieven wordt een webtool ontwikkeld die vraag naar en het aanbod van herwonnen meststoffen in kaart brengt. Hierbij wordt rekening gehouden met zowel kwalitatieve (samenstelling, ballastzouten…) als kwantitatieve (hoeveelheid, continuïteit van aanbod) aspecten. Met dit overzicht van vraag en aanbod brengt een ‘Circulaire meststoffenmakelaar’ complementaire aanbieders en afnemers met elkaar in contact. De makelaar blijft  na het project nog enkele jaren actief in het kader van andere projecten en zorgt voor borging van de projectresultaten, waarna de functie wordt overgenomen door de meststoffenhandelaren.

WP 6: Disseminatie van de projectresultaten
Disseminatie van de projectresultaten gebeurt via reguliere kanalen van de projectpartners, maar er wordt ook gericht gecommuniceerd om de bekendheid van de makelaar bij zijn doelpubliek te vergroten.