Bijvriendelijke landbouw: hoe doe je dat?
Wil je de bestuivers van je gewassen een handje helpen, dan zijn er een aantal mogelijkheden met het landbouwlandschap. In eerste instantie denkt men vaak aan bloemenranden, maar er zijn meer opties. Op Inagro legden we een perceel aan om verschillende mogelijkheden te testen. Zo leren we bij over het aanleggen en beheren van courante en minder courante agronatuurmaatregelen, en verzamelen we kennis en ervaring bij de teeltgerichte proeven.
Help de bijen
Om bijen te helpen, kan je naast het aanleggen van - bij voorkeur meerjarige - bloemenranden ook...
- gemengde heggen aanplanten (en ze juist onderhouden),
- doordacht tewerk gaan bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen,
- inzetten op bloemrijke weilanden,
- een stukje van je luzerneperceel maaien volgens een gefaseerd maaischema,
- of bloeiende teelten verbouwen.
Voorbeelden van bloeiende teelten die interessant zijn voor bestuivers, zijn lupine, veldbonen, kikkererwten, courgette, deder, pompoen, zonnekroon, hennep, vlas, erwten, koolzaad, hardfruit, zacht fruit… De meeste teelten bloeien een korte periode. Het is dus noodzakelijk om aanvulling te voorzien om de bloeiboog zo groot mogelijk te maken.
Bijen help je het best als je rekening houdt met deze drie pijlers:
- jaarrond voldoende voedsel voorzien
- beschutting en nestgelegenheid voor de bijen
- doordacht gebruik van gewasbeschermingsmiddelen
Jaarrond voldoende voedsel
Voorzie het ganse jaar voldoende voedsel in de vorm van bloeiende planten zoals kruiden, struiken, bomen of gewassen. Het is belangrijk om de bloeiboog van opeenvolgende soorten bloeiende planten zo lang mogelijk te rekken in de tijd. Denk daarbij als voorbeeld aan het leven van een kolonie aardhommels: de koninginnen ontwaken in februari/maart uit hun winterslaap en moeten dan zelfstandig een kolonie starten. Het is op dat moment belangrijk dat ze voldoende voedsel vinden voor zichzelf en hun larven. Eens de kolonie opgestart is, zal deze nectar en stuifmeel nodig hebben tot en met oktober. Dit is het moment dat de laatste nieuwe koninginnen de kolonie verlaten, op zoek naar een geschikte plek om de winter door te brengen, waarna de hele cyclus opnieuw begint.
Beschutting en nestgelegenheid
Voorzie beschutting en nestgelegenheid via heggen, oude (muizen)holen, ijle begroeiing (blote grond aanwezig), ruige hoekjes, holle stengels…. Een aantal van de bekendere bestuivers zoals honingbijen en hommels leven in kolonies en hebben nood aan relatief grote holtes. Hommels nesten vaak in oude muizenholen, holtes in bomen, of ze weven zelf een nest in wat ruigere vegetatie. Dit zijn allemaal elementen die vaak terug te vinden zijn in en langs heggen.
Minder bekende bestuivers zoals verschillende soorten solitaire bijen graven zelf gangetjes in de grond of gebruiken bestaande bovengrondse gaatjes. De holletjes moeten kunnen opwarmen in de zon, dus hoge en dichte vegetatie is ongewenst. Solitaire bijen vind je op voornamelijk op voedselarmere plekken zoals zandweggetjes, taluds, oevers...
Opgelet met gewasbeschermingsmiddelen
Gewasbeschermingsmiddelen hebben vaak neveneffecten. Sommige producten doden ook bijen, wanneer ze in contact komen met het product. Andere gewasbeschermingsmiddelen leiden niet rechtstreeks tot de dood, maar zorgen bijvoorbeeld dat bijen niet goed meer navigeren. Het is dus belangrijk om doordacht tewerk te gaan. Vermijd kalenderbespuitingen en grijp enkel in wanneer het echt uit de hand zou lopen. Geef eerst de natuurlijke vijanden een kans. Als er toch ingegrepen moet worden, behandel dan enkel wanneer er geen bijen actief zijn, en behandel geen bloeiende gewassen. Spoel je spuittoestel op een plaats waar het spoelwater opgevangen en verwerkt kan worden, en niet in de beek terecht komt.
Het demonstratieperceel agronatuur van Inagro
Inagro nam een perceel in gebruik waar we een aantal agronatuurmaatregelen demonstreren en praktijkervaring opdoen tijdens het aanleggen en onderhouden ervan. Op het perceel maak je kennis met meerjarige bloemenranden, gemengde losse heggen, een keverbank, een bloemrijk mengsel dat zich toespitst op de noden van patrijzen en een torenvalkenkast geïnstalleerd op een paal. Op het perceel leggen we ook teeltgebonden proeven aan. Zo lag er in 2022 een proef waarbij we nagingen of het mogelijk is om bloeiende akkerkruiden mee in te zaaien met wintertarwe.
Via deze video maak je kennis met het demoperceel agronatuur van Inagro.
Meer weten over bijvriendelijke landbouw?
