Welke afzetkanalen passen bij jouw korte keten?
Als landbouwer heb je interesse in het verkopen van je producten via de korte keten? Wees je er dan van bewust dat je je hierbij niet noodzakelijk hoeft te beperken tot het openen van een hoevewinkel. In sommige gevallen zijn andere oplossingen makkelijker te combineren met een actief landbouwbedrijf. Wij geven een kort overzicht van de mogelijkheden, samen met hun kansen en uitdagingen.
Hoevewinkel
Je inkopen doen in de hoevewinkel van een lokale landbouwer is voor veel klanten nog steeds een meerwaarde. Het contact met de landbouw door rechtstreeks op de hoeve te kopen is voor een bepaalde groep consumenten erg belangrijk.
Een wettelijke definitie van een hoevewinkel is er niet. Wel wordt meestal aangenomen dat deze verbonden is aan een actief land- of tuinbouwbedrijf en dat er hoofdzakelijk producten van het eigen bedrijf worden verkocht. 50% eigen producten wordt als de norm gezien. In een hoevewinkel mag je dus je assortiment uitbreiden met producten van collega’s.
Let wel dat je naargelang het type activiteiten (slagerij, zuivelverwerking,…) in je hoevewinkel rekening zal moeten houden met specifieke wetgeving.
Een hoevewinkel schakelt de marges van de tussenhandel uit wat zorgt voor een hogere opbrengst van de producten. Je houdt er wel beter rekening mee dat je tijd moet besteden aan de verkoop ervan en dat de opbrengsten sterk afhankelijk zijn van het type product, de kostenstructuur van het bedrijf, het ondernemerschap van de bedrijfsleiders, …
Automaat
Een automaat is de ideale oplossing wanneer je slechts een beperkt aantal producten hebt of wanneer je gewenste tijdsinverstering een hoevewinkel niet toelaat. Het is bovendien een vrij goedkope manier om te starten met korteketenverkoop. Een automaat kost je gemiddeld tussen de €3.000 en de €10.000 naargelang het type.
Anderzijds zal je via je automaat minder contact hebben met je klanten.
Je kan ervoor kiezen je automaat op je eigen erf te plaatsen of een standplaats te voorzien buiten het bedrijf. Hou in dat laatste geval wel rekening met de eventuele huurprijs voor de standplaats en de tijd die nodig is om de automaat op te volgen en bij te vullen.
De standplaats zal bovendien ook bepalen of je een stedenbouwkundige vergunning zal moeten aanvragen voor je automaat. Meer weten over automaten?
Verkoop via een (boeren)markt of langs de openbare weg
Je wil een meerwaarde creëren op je bedrijf, maar je vindt een hoevewinkel of automaat niet haalbaar? Je vindt de ligging van je bedrijf niet optimaal? Dan is verkoop via een (boeren)markt of via een verkoopstand langs de openbare weg misschien een goede oplossing.
Verspreid over West-Vlaanderen zijn er verschillende boerenmarkten te vinden, maar ook initiatieven zoals Lokaalmarkt bieden je een platform om klanten te bereiken.
Je kan ook in dit geval een breed assortiment aan zowel niet-verwerkte als verwerkte producten verkopen. De opbrengsten zijn wel erg afhankelijk van de producten die je verkoopt, de kostenstructuur van je bedrijf en je ondernemerschap. Wens je meermaals te verkopen op verplaatsing? Dan zal je moeten beschikken over een leurkaart.
Community supported agriculture (CSA) of zelfoogst
Community supported agriculture (CSA) of ‘gemeenschapslandbouw’ staat voor landbouw gedragen door de gemeenschap. Landbouwer en burger gaan een wederzijdse relatie aan, waarbij burgers een jaarlijks aandeel betalen om de kosten van de boerderij en het loon van de boer te kunnen dekken. In ruil ontvangen de leden een wekelijks oogstaandeel gedurende het teeltseizoen. Dat kan in de vorm van zelfoogst of via pakketten.
CSA is vooral populair op kleinere bedrijven die vooral groenten, fruit en kruiden kweken. Dit kan uitgebreid worden met aardappelen, bloemen en eieren. Sommige bedrijven bieden zelfs granen, vlees en melk aan.
Community Supported Agriculture gaat er van uit dat er een eerlijke prijs betaald wordt voor landbouwproducten. De financiële inbreng per lid wordt berekend op basis van alle kosten op het bedrijf en vervolgens gedeeld door het aantal leden dat het bedrijf aankan. Transparantie is hierbij erg belangrijk. De leden krijgen inzage in de boekhouding en weten hoeveel hun boer verdient.
Spreekt zelfoogst je wel aan, maar ben je (nog) niet overtuigd van de principes van CSA? Dat kan natuurlijk ook. Dan betalen je klanten gewoonweg naargelang hun oogst in plaats van een jaarlijkse bijdrage te betalen. Voordeel hiervan is dat je een potentieel groter aantal klanten kan aanspreken.
Boeren & Buren
Boeren & Buren is een netwerk dat lokale producenten en consumenten samenbrengt. Via de website www.boerenenburen.be kopen consumenten rechtsreeks bij lokale landbouwers. Eénmaal per week kan de bestelling afgehaald worden op een vast tijdstip en op een vaste locatie: de ‘Buurderij’. Alle administratie en opvolging verloopt via een handig online systeem, wat zorgt voor een vlot en automatisch verloop van de betalingen.
Als je graag in gesprek gaat met je klanten is een Buurderij daar de ideale plaats voor. Bijkomend voordeel is dat je altijd op voorhand weet hoeveel je elke week moet meenemen.
Als boer bepaal je zelf de prijs van je producten, maar je betaalt wel een bijdrage van twee maal 8,35% van die prijs (excl. BTW) als vergoeding aan de Buurderij-verantwoordelijke en de organisatie achter Boeren & Boeren.
Voedselteams en webshops
Voedselteams organiseert in elke provincie een netwerk van boeren en lokale teams, ondersteund door regiowerkers. Elk team bestelt wekelijks de gewenste producten van de boeren waarmee ze samenwerken. Leden zijn niet verplicht elke week te bestellen, maar gaan wel het engagement aan om dit op regelmatige basis te doen.
Als producent bepaal je hier zelf je prijs die een optelsom moet zijn van de productprijs die je zelf fair vindt, plus de kostprijs van het transport naar het depot van Voedselteams, plus zes procent werkingskosten van de vzw.
Een webshop of webwinkel is eveneens een optie. Online bestellen zit in de lift en er zijn vele mogelijkheden. Voor grote omzetten is het een direct, zeer toegankelijk en klantvriendelijk verkoopskanaal.
Er bestaan platformen zoals Linkedfarm die hun webshop aanbieden aan producenten om via het internet te verkopen. Je kan natuurlijk ook zelf een webshop (laten) ontwikkelen. Er bestaan hier vrij gebruiksvriendelijke en relatief goedkope opties voor via Weebly, Wix, Wordpress, …
Het opzetten van een webshop vergt altijd een investering en ook de logistieke opzet is een fase waar je doorheen moet.
Hoeveterras, verbruikszaal, picknick
Het uitbaten van een terras in landbouwgebied is in principe niet mogelijk, maar het kan wel in landelijk woongebied. In landbouwgebied moet een hoeveterras steeds een tijdelijk karakter hebben en moeten er voornamelijk producten van het eigen bedrijf verkocht worden. In ondergeschikt belang kan je wel andere zaken aanbieden zoals bijvoorbeeld dranken.
Een verbruikszaal is een horeca activiteit en kan enkel in landelijk woongebied. Net als bij een terras is het de bedoeling dat je hier voornamelijk eigen producten verkoopt.
Gekoppeld aan je terras, je verbruikszaal of je hoevewinkel kan je er steeds voor kiezen om producten van verschillende producenten samen te brengen in picknickmanden en/of geschenkmanden.
Met een hoeveterras kan je een bredere klantengroep aantrekken dan bij thuisverkoop, maar beide worden meestal gecombineerd. Veel landbouwers geven aan dat een terras bevorderlijk is voor hun hoeveverkoop.
Vooral voor melkveebedrijven met ijsverwerking kan een hoeveterras een trekpleister worden.
Toch dien je er rekening mee te houden dat het uitbaten van een terras veel organisatie, tijd en energie vergt. Een strategische ligging is cruciaal voor het succes en het ene product leent zich al beter dan het andere om aan te bieden op een terras.
Het is bovendien belangrijk om goed op de hoogte te zijn van alle verplichtingen en wetgeving waaraan je moet voldoen. Meer weten over terras/verbruikszaal?
Verkoop aan derden (B2B)
Je wenst een meerwaarde te creëren op je bedrijf, maar de reeds genoemde opties spreken je niet meteen aan? Dan beschik je nog over de optie om je producten aan winkels, grootwarenhuizen, horecazaken, speciaalzaken, traiteurs, … te verkopen. In dit geval spreken we over verkoop aan derden of business to business (B2B).
Je kan dit wettelijk gezien doen met een uitgebreid gamma producten en er is een toenemende interesse van supermarkten superettes in lokale producten. Uit ervaring weten we echter dat de meeste derden op zoek zijn naar speciale producten. Verwerkte producten zijn daarom vaak aantrekkelijker.
B2B-verkoop kan een deel van de oplossing zijn als je je producten wil vermarkten, maar verloopt wel op een andere manier dan klassieke thuisverkoop.
Je zal veel meer moeten onderhandelen met je klanten over de prijs. Ook zal je wellicht rekening moeten houden met bijkomende eisen en komen er wat meer uitdagingen bij kijken op het vlak van marketing, verpakking en logistiek. Verkoop aan derden betekent zeker niet dat je minder tijd zal moeten besteden aan de verkoop van je producten.
Als ondernemer moet je zelf bepalen hoe ver je hierin wil gaan en hoeveel investeringen je wenst te doen. Meer weten over B2B-verkoop?
Meer info in onze brochure ‘Welke weg kies jij?’ en via onze korte keten toolbox
-
Brochure 'Welke weg kies jij?'
Hier kan je de brochure inkijken, per activiteit krijg je een overzicht van wat het wel en niet is en welke opbrengsten je mag verwachten. Daarnaast maken we je wegwijs in de wetgeving en de vergunningen die van toepassing zijn en welke subsidies je zou kunnen ontvangen.
Tot slot krijg je een aantal handige tips en tricks en wijzen we je door naar relevante organisaties en informatie. -
Korte keten toolbox
Hier vind je inspirerende fiches om meteen mee aan de slag te gaan.
Meer info?
