Welke gewasbescherming is mogelijk in biologische teelt?

Lieven Delanote
Preventie blijft de basis om bioteelten te beschermen
In de biologische teelt komen preventieve maatregelen op de eerste plaats. Een gezonde bodem, een ruime vruchtwisseling, het gebruik van gezond uitgangsmateriaal en een goede bedrijfshygiëne liggen aan de basis van een weerbaar bedrijfssysteem waarin ziekten en plagen minder gemakkelijk doorbreken. Extra teelttechnische maatregelen kunnen bepaalde ziekten en plagen helpen voorkomen:
- Het gebruik van resistente rassen,
- de aanleg van bloemenranden of -stroken die voedsel bieden voor natuurlijke vijanden.
Toegelaten gewasbeschermingsmiddelen in biologische teelt
Als de omstandigheden voor de ontwikkeling van een ziekte of plaag zeer gunstig zijn, zijn deze maatregelen alleen onvoldoende. Om economische schade zoveel mogelijk te beperken, kunnen nog zogenaamde 'biopesticiden' gebruikt worden. Wettelijk gezien is dit een subgroep onder de gewasbeschermingsmiddelen, waarvoor op niveau van het handelsproduct een federale erkenning vereist is.
De erkende biopesticiden in België voldoen aan de Europese Verordening 2021/1165 waarin de toegelaten stoffen zijn vastgelegd die je in de biologische productie mag gebruiken. De toegelaten werkzame stoffen van gewasbeschermingsmiddelen staan in Bijlage I. Deze zijn ingedeeld in vier subcategorieën:
- basisstoffen
- werkzame stoffen met een laag risico
- micro-organismen
- werkzame stoffen die onder geen van de andere categorieën vallen
Welke producten mag je gebruiken in welke teelt?
Op Fytoweb kan je nagaan of je het middel mag gebruiken voor een bepaalde vijand-gewascombinatie: via “Toelatingen raadplegen”. Of een erkend product ook toegelaten is in de biologische teelt, hangt af van de werkzame stof die het bevat. Hiervoor moest je vroeger de bovengenoemde Europese wettekst raadplegen. Om deze zoektocht voor de teler te vereenvoudigen, zijn sedert 2023 extra zoekfilter toegevoegd aan de applicatie van Fytoweb. Als filtermogelijkheid op 'producteigenschap' kan je nu kiezen om enkel de zoekresultaten weer te geven die zijn "toegelaten in de biologische landbouw".
In de gewasbeschermingsapplicatie van Inagro was deze geavanceerde zoekfilter al eerder ingebouwd. Heel snel en handig dus!
Aandachtspunten bij het gebruik van biopesticiden
Belangrijk om te weten is dat de meeste biopesticiden een andere werkingswijze hebben dan gangbare, systemische middelen. Voor bio-insecticiden is de werkingsduur meestal beperkt en is daarom een goede timing en een toepassing onder de juiste omstandigheden van belang. Ook een goede bladbedekking is voor de meeste middelen essentieel. Biofungiciden werken veelal preventief en niet of beperkt curatief. Informeer je daarom goed over het aanbevolen inzetschema van het product en start tijdig.
Hoewel biopesticiden van natuurlijke oorsprong zijn, kunnen ze ook nadelige neveneffecten hebben. Hierover kan je ook informatie vinden in onze gewasbeschermingsapp. Bij elk middel staat het risico voor natuurlijke vijanden vermeld, indien hierover gegevens beschikbaar zijn. Deze extra info kan je helpen bij een verantwoorde middelenkeuze.
Tot slot moet je als bioteler altijd kunnen bewijzen aan de controle-organisatie dat de inzet van de biopesticiden in je teelt noodzakelijk was. Noteer daarom altijd in je teeltregistratie wat de reden was van je toepassing.
Fytolicentie: ook voor de bioteler
Om gewasbeschermingsmiddelen te mogen gebruiken, moet je vandaag als professionele teler in het bezit zijn van een fytolicentie P2 (‘Professioneel gebruik’). Dit geldt ook voor de toepassing van biopesticiden. Heb je dit niet, dan kan je ook geen gewasbeschermingsmiddelen aankopen in de professionele handel.