wortelonkruiden

Hoe wortelonkruiden beheersen in de bioteelt?

In de biologische teelt worden geen herbiciden toegelaten. Wortelonkruiden worden zo op een andere manier benaderd waarbij een uitgekiende teelttechniek zeer doeltreffend is.

Van een correcte risico-evaluatie naar een gerichte aanpak

Onkruiden als kweek, akkerdistel, melkdistel, ridderzuring, heermoes, akkerwinde,.. kunnen problemen geven voor een succesvolle teelt. Onkruiden die na een teelt overblijven, bouwen reserves op via hun wortelgestel en overleven. In deze wortel zit een wintervoorraad die de plant door het compensatiepunt moet loodsen. Dit is het punt waar de fotosynthese het overneemt van het verbruik van de plant.

Er zijn twee elementen belangrijk voor de beheersing van overblijvende onkruiden.

  1. Enerzijds moet men preventief optreden door introductie te voorkomen via zaaizaden, mest, compost, akkerranden, machines, loonwerkers,... 
  2. Curatief kan je uitbreiding verhinderen door het verstikken, uitputten of uitroeien van het onkruid waarbij tijdstip, frequentie en de werkdiepte cruciaal zijn. Hierbij mag je geen enkele ruimte geven aan het kruid en moet je elk moment benutten waarbij de volhouder wint.

Bij het verstikken ga je in concurrentie met het onkruid waardoor een vol gewas nodig is.

  • Meerjarige grasklaver of luzerne (> 3 jaar) toepassen.
  • Zware snedes hiervan maaien.
  • Een zware en snelle groenbemester inzaaien, zoals Japanse haver.

Bij het uitputten moet je vollevelds gaan snijden. Hierbij begin je in het voorjaar wanneer de wortelreserves het laagst zijn. Hierbij kan je de rotatie aanpassen en een late teelt introduceren. Een minimale interval van bewerking is nodig om de 2 à 4 weken.

Bij het uitroeien ga je ook vollevelds gaan snijden of losmaken en de resten gaan verzamelen of drogen. Bij drogend weer herhaal je dit best bij een schrale oostenwind of in volle zomer.

Enkele voorbeelden van wortelonkruiden

Soort

Kenmerken

Bestrijding

Akkerdistel

  • 1 plant bevat 5 tot 40.000 zaden
  • Tot 20 jaar kiemkrachtig
  • Verspreid zich meer dan 100 m via wind
  • Kan de oorzaak zijn van een primaire infectie
  • Worteluitlopers tot 12 m per jaar met 16 scheuten/m
  • Groeit 30 tot 60 cm diep
  • Verstikken: meerjarige luzerne of maaiweide
  • Uitputten: via volveldse bewerking
    • Hakvrucht: > 3 schoffelbeurten + manueel
    • Mei - juni (voor begin bloei)
    • Stoppel: > 3 bewerkingen met interval 2-3 w (6-8 bl.)
    • Brede ganzevoet, stoppelploeg
  • Uitroeien:
    • Beperkt door diep wortelgestel
    • Rodweeder (trekt aan wortel)

Melkdistel

  • Via zaad beperkt
  • Wortels
    • Groeit oppervlakkig van 5 tot 15 cm diep
    • Broos: regeneratieve stukjes van 2 cm / tot 25 cm diep
  • Vraagt kalium
  • Verstikken: meerjarige luzerne of grasklaver voor maaien of graan met klaver als onderzaai
  • Uitputten:
    • Ondiepe volleveldse bewerking (eventueel herhalen met interval 2-3 weken (4-7 bl.)) met een zware teelt erna
    • Minder effectief tijdens rust: september-november
  • Uitroeien: beperkt! 
    • Wortels breken => makkelijk nieuwe planten

Kweek

  • Gras: groeit vegetatief
  • Zeer oppervlakkige wortels met een enorme groeikracht
  • 150 rhizomen/plant
  • Groeit 1,5 m/jaar, hele jaar door
  • Heeft slapende ogen
  • Verstikken: door zware tussenteelt
  • Uitputten: ondiepe volleveldse bewerking tot 10 cm, herhalen met interval 2-3 weken (3-4 bl.)
  • Uitroeien: rhizomen losmaken in drogend weer en verzamelen met wiedeg

Ridderzuring

  • Penwortel: echte overlever
  • Regeneratie uit wortelkroon (10 cm)
  • Stukjes tot 0,5 cm
  • Maakt snel terug reserves
  • 1 plant tot 60 000 zaken, meer dan 1 keer/jaar
  • 50 tot 80 jaar kiemkrachtig
  • Via stalmest, hooi en stro
  • Lichtkiemer
  • Verstikken: niet echt mogelijk
  • Uitputten: via vals zaaibed
  • Uitroeien: drogend weer is vaak onvoldoende. Nodig om te verzamelen of verstikkende teelt laten volgen

Naar bodembewerking toe kunnen volgende systemen worden toegepast:

  • Rod weeder: zeskantige ijzeren staaf die achter de hak kan worden gedragen en die onkruiden diep gaat lostrekken. Als goedkope variant kan men een stevige ijzeren kabel monteren achter de hak. 
  • Precisiecultivator: Het inzetten van brede ganzevoeten op de cultivator met meer dan 6 cm overlap is zeer doeltreffend. Deze moet men vaak herhalen, waarbij men telkens iets dieper gaat. 
  • Vollevelds schoffelen: kan ook soelaas bieden. 
  • Kvik-up: diepgronder met een aangedreven pennenfrees waarbij de wortelstekken als laatste terugvallen en zo kunnen uitdrogen op het oppervlak.
  • Lazy Dog: manuele onkruidsteker waarbij onkruid per onkruid kan worden gewerkt.

Frezen wordt ten stelligste afgeraden! Zo gaat men de wortel gaan fractioneren waardoor deze zich nog meer kan vermenigvuldigen.

Rodweeder

Telerservaringen

In onderstaand filmpje komen enkele systemen, zoals de rodweeder in beeld. Onze bedrijfsadviseur bio, Lieven Delanote en enkele biotelers geven hun ervaringen mee.

Meer info?

Neem contact op met Lieven Delanote, onze bedrijfsadviseur biologische landbouw.

Wekelijks onafhankelijk nieuws en persoonlijke uitnodigingen in je mailbox. Op jouw maat.