Speenmanagement

Spenen van biggen is een kritische periode die niet op elk bedrijf even vlot verloopt. Toch heeft een varkenshouder er alle baat bij om zijn biggen in de best mogelijke omstandigheden te spenen. Bigkwaliteit heeft niet alleen een belangrijke impact op de technische prestaties van het bedrijf, maar ook op de algemene gezondheidstoestand.

Via dit demoproject willen we inzetten op het identificeren van de risicofactoren en verbeteren van de kritische punten bij spenen. Met als doel de speenperiode, die vaak moeilijk verloopt, te optimaliseren met als einddoel de prestaties en de gezondheidsstatus van het bedrijf te verbeteren. Dit alles zonder gebruik te maken van preventieve antibiotica of therapeutische zinkoxide doseringen in het voeder. Hiervoor zullen we gebruik maken van het PDCA-principe (Plan, Do, Check, Act) dat reeds succesvol wordt toegepast in verschillende sectoren.

Het PDCA-principe vindt ook meer en meer zijn ingang in de veehouderij, niet alleen in melkvee maar ook in varkenshouderij. Door veehouders vertrouwd te maken met deze managementtool, leren ze om op regelmatige basis hun bedrijfsvoering kritisch te bekijken, werkpunten te identificeren, aan te passen en opnieuw te evalueren. Zo worden aanpassingen geleidelijk, overzichtelijk en realistisch doorgevoerd en wordt het geen onoverkomelijk lijst van werkpunten. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van bestaande digitale tools zoals bestaande planner apps die op maat van de varkenshouder ingesteld worden.

Na uitgebreid literatuuronderzoek is er door DGZ en Inagro een speentool opgesteld die de kritische punten van de speenperiode identificeert en die gevalideerd is op bedrijven die reeds succesvol spenen zonder antibiotica. In deze speentool wordt niet enkel rekening gehouden met de handeling van het spenen zelf, maar ook met het uitgebreide management van de zeugen en biggen, de externe en interne bioveiligheid van het bedrijf, het voedermanagement, de drinkwaterkwaliteit en de huisvesting.

Deze speentool zal gebruikt worden als start om aan te tonen waar de kritische werkpunten van het bedrijf liggen. Op basis van de uitkomst van de tool kan dan één kritisch werkpunt geïdentificeerd worden. Vervolgens worden aan dit werkpunt, in overleg met de varkenshouder, drie actiepunten gekoppeld met een deadline. Deze worden SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden) geformuleerd en vervolgens opgevolgd. Nadien wordt de uitgevoerde actie geëvalueerd  en kan opnieuw gekeken worden waar het volgende kritische werkpunt ligt. Door herhalen van deze cyclus leert de veehouder zijn management kritisch te bekijken, te evalueren, aan te passen en opnieuw te evalueren. Dit principe zal onder begeleiding van de partners opgezet worden op 15 varkensbedrijven die aangeven hun speenmanagement te willen verbeteren. 

Doelstelling is op basis van de ervaringen op deze 15 varkensbedrijven de voorhanden zijnde planner apps te introduceren bij de varkenshouders als hulpmiddel bij het verbeteren van de algemene gezondheidsstatus van hun bedrijf door aanpak van de kritische werkpunten. Tevens fungeren deze 15 bedrijven als ambassadeurs voor de sector en zullen hun ervaringen met PDCA alsook de wijzigingen die zij in hun management doorvoerden dienen als inspiratiebron voor hun collega varkenshouders. Doorheen het volledige project zal frequent gecommuniceerd worden naar de volledige varkenssector. Hierbij benaderen we zowel de varkenshouders, maar ook dierenartsen en andere erfbetreders op een praktische en toegankelijke manier. Dit project wordt gefinancierd met PDPO III-middelen (https://www.vlaanderen.be/pdpo).