Waterkwaliteit fyto West-Vlaanderen: update mei '23

In deze maandelijkse nieuwsbrief willen we de meetresultaten snel delen om beter inzicht te geven in de gevolgen van de acties op het terrein. Daarvoor werken we samen met De Watergroep en de VMM om de analyses van hun staalnames te delen. Het resultaat van deze metingen wordt weergegeven in een interactieve kaart.

Zo ga je te werk:

• Klik op de actieve stof bovenaan de kaart om de details hiervan te zien.
• De linkse kaart geeft de resultaten weer als we de gemeten waarde toetsen aan de ecologische norm. Soms bestaat er geen ecologische norm voor een actieve stof en dan wordt die ook niet weergegeven.
• De rechtse kaart geeft de resultaten weer als we de gemeten waarde toetsen aan de drinkwaternorm.
• De grootte van de bol geeft de hoeveelheid gemeten stof aan.
• De kleur van de bol geeft aan in welke mate de norm overschreden wordt.
• Als je over de bol hoovert met je muis, dan verschijnt de waarde en het percentage ten opzichte van de norm. 100% betekent overschrijding van de norm. Alles onder 100% overschrijdt dus de normen niet.
• Je kan ook inzoomen per meetpunt voor een gedetailleerdere weergave.

Zowel VMM als De Watergroep meten waterkwaliteit, maar elk met een eigen benadering. VMM meet in functie van de ecologische toestand en focust dus op bescherming van het waterleven. Deze normen zijn afhankelijk per actieve stof en zijn Europees bepaald. De metingen gebeuren maandelijks en de meest kritieke waarde wordt weergegeven in de kaart. Indien er een Vlaamse Milieukwaliteitsnorm is (Vlarem), wordt er aan deze waarde getoetst. Indien die er niet is, toetst VMM aan een richtwaarde PNEC/MAC.

De Watergroep meet vooral in functie van drinkwaterkwaliteit. Zij moeten immers drinkwater produceren uit oppervlaktewater. De hoeveelheid actieve stof die in het drinkwater zit mag dus niet overschreden worden. Daarom meet De Watergroep op de meeste locaties tweewekelijks en op sommige kritieke locaties nog vaker. Op de kaart wordt per locatie de maximale waarde van deze metingen van de afgelopen maand weergegeven. 
e laatste jaren zien we een evolutie naar meer wateroplosbare gewasbeschermingsmiddelen. Dit is een goede zaak voor het biologisch leven, maar anderzijds brengt dit grotere uitdagingen mee voor de drinkwaterproductie. Net die middelen zijn moeilijker uit het water te verwijderen en daarom is de drinkwaternorm vaak strenger dan de ecologische norm. Dit kan je ook op de kaarten duidelijk vergelijken.

Gemeten actieve stoffen april 2023

• Diflufenican overschrijdt op 2 locaties de ecologische norm. Deze norm is nóg lager dan de toetsingswaarde drinkwater dus elke vermorsing heeft een grote impact op de meetresultaten. Extra aandacht is dus vereist bij het gebruik van diflufenican. Dit middel wordt vooral gebruikt in graanteelt als duistmiddel en dit blijkt ook uit de resultaten in onder andere regio Veurne. Het wordt echter ook in de aardappelteelt ingezet dus let hier ook goed op!
• Voor clopyralid bestaat er geen ecologische norm maar de toetsingswaarde drinkwater wordt in de regio Ieper gigantisch overschreden. Dergelijke torenhoge overschrijdingen zijn een duidelijk gevolg van puntvervuiling en kunnen echt niet meer! Clopyralid wordt in heel veel herbicidecombinaties in diverse teelten gebruikt.
• Dimethenamid heeft een hoge ecologische norm en veroorzaakt weinig overschrijdingen. Maar opnieuw in de drinkwaterwingebieden in het Ijzerbekken is extra aandacht nodig want daar is opnieuw een overschrijding van de toetsingswaarde vastgesteld. Deze actieve stof is in heel veel diverse teelten toegelaten.
• Zelfde verhaal geldt voor glyfosaat. Alleen zijn quasi alle metingen door de Watergroep op toetsingswaarde drinkwater overschrijdingen. Glyfosaat wordt nog steeds vaak gebruikt en is al lang een aandachtspunt. Deze metingen bewijzen nogmaals het kritieke karakter van glyfosaat.
• Metamitron wordt vooral in bieten gebruikt en daarin zien we duidelijk de regio's met de lichte en reeds bewerkte gronden oplichten. Daar zijn namelijk hoge overschrijdingen van de drinkwaternorm gemeten. Wellicht als gevolg van niet correct spoelen en afstroom naar waterlopen. 
• Metribuzin, een belangrijke actieve stof in aardappelen wordt nergens gemeten. Door het extreem late seizoen worden aardappelen nu pas geplant dus de behandeling volgt binnen enkele weken. Hopelijk houden we deze situatie. 
• Flutolanil wordt ook in aardappelen gebruikt als pootgoedbehandeling. Zorg ervoor dat dit op een correcte manier gebeurt met een doseertoestel en behandel de aardappelen zeker niet op een verhard oppervlak. De enorme overschrijding van de toetsingswaarde drinkwater is hoogst waarschijnlijk te wijten aan een puntvervuiling. 

Ondanks de natte maand zijn er toch al weer hoge overschrijdingen, vooral van de toetsingswaarde drinkwater. De enorme overschrijdingen zijn vaak te wijten aan puntvervuiling. Nu alles stilaan de grond in geraakt, breekt het spuitseizoen helemaal los. We vragen dus blijvende aandacht voor puntvervuiling en correct gebruik van de middelen!

We meten elke maand de belangrijkste actieve stoffen en voor mei werden onderstaande stoffen geselecteerd. De meetresultaten zullen in de nieuwsbrief van eind juni verschijnen.