Peilgestuurde drainage als maatregel tegen droogte en verzilting
Een klassiek drainagesysteem ombouwen naar peilgestuurde drainage (PGD) is een interessante maatregel in de strijd tegen verdroging. PGD vergroot de hoeveelheid van het bufferen van water in de bodem vergeleken met klassieke systemen. Dit is van groot belang bij droge periodes, zoals afgelopen zomers vaak het geval was.
Het project OP-PEIL wil op korte termijn de doorbraak van peilgestuurde drainagesystemen in Vlaanderen realiseren door het opbouwen en samenbrengen van kennis rond PGD. Daarnaast wil het ook bedrijven stimuleren en begeleiden bij de omvorming van klassieke drainage naar PGD. Met Inagro werken we mee aan de uitrol van dit concept als maatregel tegen verzilting in polders.
Wat is peilgestuurde drainage?
Een peilgestuurd drainagesysteem voert water niet continu af, zoals bij klassieke drainage het geval is, maar laat toe om water te draineren op momenten wanneer het echt nodig is:
- Wanneer de bodem bewerkt moet worden of
- tijdens de zaaiperiode.
Bestaande klassieke systemen kunnen gemakkelijk omgebouwd worden naar PGD door het installeren van een verzameldrain en een regelput. Door middel van deze regelput, aan de uitgang van een verzameldrain, wordt de uitvoer van het drainagesysteem geregeld. Op deze manier kan meer water worden vastgehouden in de bodem door het waterpeil hoog te houden, terwijl het wel mogelijk is om water af te voeren in periodes met veel regen.
Verzilting in polders
In polders is zout water aanwezig in de bodem, doordat het land in het verleden gewonnen is op de zee. Daarop ligt een zoetwaterlens van regenwater die ‘drijft’ op het zoute grondwater, waardoor landbouw mogelijk is. De dikte van de regenwaterlenzen varieert door het jaar. Tijdens de winter groeien de lenzen door het neerslagoverschot en in de zomer krimpen de lenzen door verdamping. Onder droge omstandigheden is het mogelijk dat deze zoetwaterlenzen verdwijnen en bijgevolg het zoute grondwater de wortelzone bereikt door capillaire opstijging. In dat geval kan gewasschade optreden door verzilting.
In zo’n perceel in de polders wordt dit jaar een proef opgezet waarin we zullen nagaan of verzilting door dat zoute grondwater kan vermeden worden door het ombouwen van een klassiek drainagesysteem naar peilgestuurde drainage. Dergelijk systeem kan immers meer regenwater vasthouden in de bodem, waardoor de voorraad zoet water zo groot mogelijk wordt gehouden. Zo krijgt het zoute water geen kans om de wortelzone te bereiken en daar schade aan te richten.
We voeren de proef uit op twee nabijgelegen percelen die klassiek gedraineerd zijn. Eén van de percelen wordt omgebouwd naar PGD. Het ander perceel zal dienen als referentie om de twee situaties met elkaar te vergelijken:
- Het zoutgehalte van het bodemwater.
- Het grensvlak van zoet/zout water.
- Evaluatie van de effecten van beide systemen op de teelt (vooral graangewassen)
Een bijkomende leerervaring bestaat uit het aansturen van het peil in een kleibodem. Een kleibodem reageert trager op een verandering van het peil dan een lichte bodem.
Verschillende doelstellingen OP-PEIL
Andere luiken in het project OP-PEIL focussen op het maken van een geschiktheidskaart voor Vlaanderen, waarop je de toepasbaarheid van PGD in een perceel zal kunnen nagaan. Er wordt gekeken naar het inzetten van een PGD-systeem voor sub-irrigatie, door water in de drainagebuizen te pompen en op die manier ondergronds te irrigeren.
Een ander doel bestaat uit het nagaan van de mogelijkheden van een collectief beheer van het water op landschapsschaal, strevend naar een maximale maatschappelijke effectiviteit van PGD.
Ten slotte is het ook belangrijk om, in kader van het project, bedrijven te stimuleren en te begeleiden bij de omvorming van klassieke naar peilgestuurde drainage, met nadruk op het aanleggen van een haalbaar en financieel rendabel systeem.
Meer info?
