Lichaamsconditie bij zeugen: hoe bepaal je dit en wat leert het ons?
Van een moderne zeug verwachten we sterke prestaties: een goede vruchtbaarheid, grote tomen en voldoende melkproductie. Zeugen moeten een goede lichaamsconditie hebben om tot optimale resultaten te komen. Daarenboven komt een goede lichaamsconditie ook het dierenwelzijn en de langleefbaarheid ten goede.
Maar hoe bepaal je de lichaamsconditie van je zeugen en wanneer weet je of de conditie goed is? In het VLAIO onderzoeksproject CONZOLE zette Inagro samen met ILVO en UGent verschillende meetmethodes naast elkaar en ging meten op 50 bedrijven.
Welke methode pas je het best toe?
Je kan de conditie van zeugen op verschillende manieren bepalen. Elke methode heeft zijn voor- en nadelen, en niet alle methodes zijn even betrouwbaar of nauwkeurig. Sommige methodes meten enkel de spekdikte, andere ook de spierdikte. Nog andere methodes geven een algemeen beeld van de conditie, zonder te meten of het om spekdikte of spierdikte gaat. Een overzicht:
-
Visuele beoordeling
Hierbij ga je de conditie van de zeug beoordelen op basis van de zichtbaarheid en de voelbaarheid van de ribben, de ruggengraat, de heup- en de staartbeenderen. Deze methode is subjectief, maar wel snel, eenvoudig en goedkoop.
-
Bepalen van het lichaamsgewicht
Zeugen kan je makkelijk wegen in een biggenweegschaal. Dit is een investering, maar levert veel interessante informatie op. Het lichaamsgewicht is een goede indicatie voor de conditie van de zeug, zeker als het gaat om verschillen in lichaamsgewicht tussen het einde van de dracht en bij het spenen. Wegen van gelten levert ook interessante informatie voor het bepalen van het ideale moment van inzetten van de gelten.
-
De Caliper-methode
Met deze methode wordt de hoek van de rug gemeten om de conditie van de zeug in te schatten. Naarmate de zeug minder vet of minder bespierd is, wordt de rug hoekiger. Dit is een vrij betrouwbare methode, maar zegt niets over of de zeug bespierd is of eerder vet.
-
De Renco-spekdiktemeter
Met dit toestel, dat klein, licht en eenvoudig in gebruik is, meet je de spekdikte op de rug van de zeug. Je leest de spekdikte in millimeter af op het toestel. Uit het onderzoek blijkt dat dit toestel niet altijd even betrouwbaar is en dat er soms verschillende resultaten bekomen worden wanneer je met verschillende toestellen dezelfde zeugen meet. Het geeft wel een goede indicatie.
-
Echografie voor bepalen van spek- en spierdikte
Deze scanner maakt een beeld van de verschillende vetlagen en van de spierlaag, waarna je de diktes vrij nauwkeurig kan meten. Dit toestel is echter duur in aankoop en daardoor minder interessant als individuele varkenshouder.
Onze aanbeveling
Als varkenshouder kan je de conditie van je zeugen inschatten via visuele beoordeling, maar je bevestigt dit best aan de hand van een Caliper. Als je de conditie meer in detail wil opvolgen, gebruik je best een Renco spekdiktemeter of laat je een adviseur of dierenarts meten met een echografietoestel.
Conditie van zeugen gemeten op 50 bedrijven
Tijdens het project hebben we op 50 bedrijven telkens een 50-tal zeugen gemeten. De meest voorkomende genetica’s en meerwekensytemen waren vertegenwoordigd. De zeugen werden verdeeld over verschillende pariteiten en verschillende drachtstadia (begin, midden en einde dracht). Bij elke zeug bepaalden we de conditie op basis van visuele beoordeling, Caliper-methode, Renco spekdikte en spek- en spierdikte via echografie. De meest opvallende resultaten:
- De spierdikte vlak voor werpen is vaak lager dan de spierdikte op D80 van de dracht, dit zowel voor zeugen in een 3 als in een 4 wekensysteem.
- De spekdikte vlak voor werpen is vaak hoger vlak voor werpen dan op D80 van de dracht.
- Bij zeugen in een 4-wekensysteem zien we tussen D60 en D80 van de dracht geen toename meer in spierdikte. In deze periode zien we ook bij zeugen in een 3-wekensysteem vaak een lagere conditie (zowel spek- als spierdikte).
Nog enkele tips
- Pas een objectieve methode toe als je overweegt om de conditie van je zeugen bij te sturen
- Laat de metingen steeds uitvoeren door dezelfde persoon en indien mogelijk met hetzelfde toestel
- Dezelfde zeugen opvolgen doorheen de cyclus levert meer informatie op dan een eenmalige meting. Focus je op de evolutie van de spek- en de spierdikte.
- Herhaal regelmatig de metingen
- Naast de absolute waarden is de uniformiteit van de zeugenstapel minstens even belangrijk
- Meet ook zeugen in het midden van de dracht, zeker als je drachtvoeders of voederschema’s wil aanpassen
- Start met gelten in een goede conditie. Zij vormen de basis van een zeugenstapel in optimale conditie.
Interesse om deel te nemen aan de conditie-audits?
