Hennep en het potentieel om langdurig CO₂ op te slaan
Hennep is een multifunctioneel gewas dat bijzonder veel verwerkingsmogelijkheden kent. Maar vandaag neemt de teelt maar een bescheiden plaats in de Vlaamse landbouw in. In de toekomst kan hennep wel de strijd aangaan met een aantal uitdagingen waar we voor staan. Zo absorbeert hennep tussen 8 en 15 ton CO2 per hectare geoogst product, rekening houdend met een gemiddelde stro-opbrengst van 5,5 tot 8 ton/ha. Die CO2 kan langdurig vastgelegd worden als ze als grondstof voor duurzame goederen gebruikt wordt. In dit nieuwsbericht gaan we dieper in op de CO2 die hennep capteert tijdens het groeiseizoen.
CO2 vastlegging door hennep
In opdracht van de branchevereniging Vlas en Hennep.NL berekende CLM onderzoek en Advies hoe hennep en vlas een rol kunnen spelen in het toekomstige klimaatbeleid, in het licht van het toekomstige landbouwbeleid. CLM raamde de broeikasgasemissies per hectare van hennep op 1,5 ton CO2-eq per hectare. Het zwingelen - scheiden van scheven en vezels - is daar nog niet bijgerekend.
Hennep legt tijdens zijn groei CO2 vast door CO2 uit de lucht via fotosynthese om te zetten. Als we de koolstofgehaltes van de moleculen waaruit de hennepstengels bestaan onderzoeken, dan volgt daaruit dat 1 ton geoogste hennepstengels 0,445 ton koolstof uit de lucht absorbeert. Als we koolstof omzetten naar CO2 (12 ton koolstof komt overeen met 44 ton CO2), dan absorbeert 1 ton geoogste hennep 1,63 ton CO2. Wanneer we vervolgens rekenen met een gemiddelde opbrengst van 5,5 tot 8 ton hennepstro per hectare, dan wordt er 9 tot 13 ton CO2 gecapteerd per geoogste hectare hennep.
De vezels en scheven die na verwerking vrijkomen uit het hennepstro kunnen gebruikt worden in duurzame producten, waardoor langdurige vastlegging (> 10 jaar) van CO2 plaatsvindt. Uiteraard moet nog rekening gehouden worden met de CO2-emissies van het verwerkingsproces. Bij hennep kunnen de vezels en scheven verwerkt worden in bouwmaterialen. De lange en korte vezels kunnen eveneens in textieltoepassingen gebruikt worden waarbij fossiele of minder duurzame textielgrondstoffen (zoals katoen) vervangen kunnen worden door lokaal geproduceerde grondstoffen. In onderstaande figuur zijn alle toepassingsmogelijkheden van hennep (en vlas) weergegeven. Waar het symbooltje met drie pijltjes bijstaat, zijn de toepassingen waarbij CO2 langdurig wordt vastgelegd.
Kan CO2 vastleggen in de toekomst gelden als inkomstenbron?
Sinds het Klimaatakkoord van Parijs is de bijdrage die landbouw kan leveren in de duurzame vastlegging van CO2 in bodem en gewassen een potentiële inkomstenbron, op voorwaarde dat het langer dan tien jaar gebeurt. Door het potentieel van hennep om CO2 langdurig vast te leggen, kan het gewas in de toekomst nog interessanter worden. Momenteel zijn de teelt en afzetmarkt in Vlaanderen nog zeer gering. In het verleden was er een tijdelijk verbod op hennep, waardoor veel kennis over de teelt en verwerking verloren is gegaan. Maar ook sinds de ophef van het verbod gaat het langzaam. Machines voor oogst en verwerking zijn bijvoorbeeld niet meer beschikbaar. De kunststof- en bouwsector zijn zeer traditioneel ingesteld en zetten nu pas de eerste stappen naar het gebruik van biogebaseerde materialen.
De meerwaarde van een lagere CO2-uitstoot is nog niet vertaald in financiële waarde en wordt nog niet meegenomen in de prijsvorming van producten gemaakt van hennep tegenover producten vervaardigd van fossiele grondstoffen. Als de vastlegging van CO2 financieel gewaardeerd kan worden (vergelijkbaar met de systematiek van verhandelbare emissierechten) kan het saldo en de verwerking verbeterd worden. De ingesteldheid is stilaan wel aan het veranderen! Onder meer bedrijven uit de bouw- en textielsector tonen veel interesse in de teelt. We kunnen dit alleen maar toejuichen!
Bronnen en meer info vind je hier:
- https://ec.europa.eu/clima/climate-change/causes-climate-change_nl
- https://www.clm.nl/wp-content/uploads/2021/09/1020-CLM-rapport-vlas-en-hennep.pdf
- https://eiha.org/wp-content/uploads/2020/09/Hemp-a-real-green-deal_EN.pdf
- https://ec.europa.eu/clima/eu-action/forests-and-agriculture_en
- https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/achtergrond/hoe-warmen-broeikasgassen-de-aarde-op
- https://hemptoday.net/wp-content/uploads/2021/10/HempToday-Magazine-Q4-2021.pdf
