Eiwittransitie en Novel Food: het wachten waard
Het is Week van de Smaak en dus tijd om ook even stil te staan bij alles wat op je bord komt. Wist je bijvoorbeeld dat het eten van een nieuw gewas in Europa in principe verboden is als je niet kan bewijzen dat het voor 15 mei 1997 als voedingsmiddel werd verkocht? Het lijkt arbitrair, maar dat is het resultaat van de Novel Food wetgeving. De bedoeling van deze Europese wet? Voorkomen dat onveilige en giftige producten op de markt komen.
Novel Food en nieuwe eiwitbronnen
Op zich positief dus. Maar ook heel wat innovatieve eiwitbronnen moeten deze regels doorlopen. Zo waren insecten voordien verboden, maar worden sinds 2021 zowel meelwormen als krekels, sprinkhanen en piepschuimkevers goedgekeurd. Een totaal ander product, de aardappel, wordt uiteraard al lang geconsumeerd. Toch werd pas in 2017 een specifiek aardappelproduct goedgekeurd: een verwerkingsproces waar het eiwit uit de knollen wordt gehaald. En er zijn nog wel wat innovaties die zo'n lange procedure moeten doorlopen.
Een interessante en recente case die het vernoemen waard is, is de eendenkroos. De laatste bottleneck hiervan was het hoge mangaangehalte: een essentieel element in de fotosynthese. EFSA plaatste er daarom een rode vlag bij. De universiteit Wageningen kon vorig jaar aantonen dat eendenkroos ook onder deze limiet kan worden geteeld. Daarmee ging de EFSA dan wél akkoord. Binnenkort zal het product, na een proces van vier jaar, dus definitief groen licht krijgen en op de markt komen.
Waarom innoveren?
Maar waarom, zo kan je je afvragen, zijn de bestaande producten niet voldoende? Waarom moet worden gezocht naar nieuwigheden die het huidige aanbod, dat al zo groot is, uitbreiden? In 2050 zullen we met 9,7 miljard mensen op aarde zijn, waardoor de druk op voedselproductie toeneemt. De meeste onderzoekers zijn er bovendien van overtuigd dat die druk nog verder zal toenemen door klimaatverandering.
Innovaties zoals deze proberen het productiesysteem drastisch heruit te vinden en bieden kansen tot meer efficiëntie. Zo kunnen eendenkroos en algen minstens drie keer zoveel eiwit per hectare produceren dan soja (foto). Kortom, net zoals sommige regio's zich beter lenen tot pakweg groententeelt, vragen verschillende situaties nu eenmaal om een andere oplossing. Dat maakt de diversiteit aan eiwitten een positief punt.
Het wachten waard?
Zo snel mogelijk inzetten op innovaties zoals bovenstaande is dus nodig als we vooruitgang willen boeken. En daar wringt het schoentje. Want de vaak erg lange evaluatieprocedure van vier jaar (denk aan eendenkroos) kan leiden tot vertragingen in de introductie van nieuwe eiwitten.
Toch kunnen we dit ook positief bekijken. Het zorgt ervoor dat nieuwigheden kritisch bekeken worden. Alle mogelijke risico's worden tijdens zo'n proces geanalyseerd en de veiligheid gegarandeerd. Conclusie: Novel Food zorgt voor een complexere situatie die nu eenmaal om meer tijd én middelen vraagt. Maar het belang van innovaties in een voedselveilige context is dermate belangrijk, dat ze vaak het wachten waard zijn.
