Een ecologische inrichting van mijn waterbekken? Het kan!
Heel wat telers investeren in de aanleg van een bufferbekken voor de opvang van hun hemelwater. Logisch dat je nadenkt over hoe je zoveel mogelijk water kan opslaan en hoe je dit vlot kan onttrekken. Maar ook het toepassen van enkele eenvoudige ecologisch ingrepen heeft zijn nut. En in bepaalde gevallen kan dit helpen het vergunningsproces vlotter te laten verlopen. Vooral bij bufferbekkens zonder folie valt een ecologische winst te halen.
Waarom ecologisch inrichten?
- Je waterbekken blijft in de eerste plaats een essentiële bron van kwalitatief nutswater op jouw bedrijf. Een gezonde hoeveelheid water- en oeverplanten helpen jouw nutswater mee zuiveren.
- Een grasbufferstrook, in het beste geval met wat kruiden, beschermt jouw water tegen instromende nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen.
- De met gras of struiken begroeide, zacht hellende oevers zijn de beste bescherming tegen het afkalven van de taluds, met minder onderhoudskosten tot gevolg.
- Bomen en struiken om en bij je bekken helpen je bedrijf mooi in het landschap te integreren.
- In bepaalde gevallen helpt het de vergunningverlenende overheid te overtuigen van de meerwaarde van je vergunningsdossier voor de omgeving.
Hoe ecologisch inrichten?
1. Doordacht beplante oeverranden met zacht hellend talud
Ondanks de extra ruimte is het aan te raden op zijn minst een deel van de rand met minder steile oever aan te leggen. Vaak wordt hierbij een helling van 45° tot max. 50° helling gebruikt. Om je een idee te geven, hierbij wordt 1 meter hoogte gewonnen op 2 meter lengte. Kan dit niet overal, dan raden we aan de meest zonbeschenen oever vlakker aan te leggen, vaak aan de nood(west)zijde.
- Dit bevordert de ontwikkeling van de oeverplanten
- Het ondiepe warmere water is een uitstekende plek voor de voortplanting van dieren zoals amfibieën, vissen maar ook sommige nuttige insecten.
Als er niet genoeg ruimte beschikbaar is kan ervoor gekozen worden om de oever in een getrapt profiel, bij voorbeeld met 4 trappen (75cm, 35cm, 10cm, oeverrand), aan te leggen.
We raden aan beperkt enkele bomen en struiken aan te planten langs een deel van de oever. Vooral deze aanplant helpt je oever te stabiliseren, maar plant met mate! Teveel beplanting zorgt al snel voor veel bladeren, met extra ruimingskosten en slechtere waterkwaliteit tot gevolg. Zorg er ook voor dat de bomen of struiken geen schaduw werpen op de meest zonbeschenen oever.
2. Inheemse oever- en waterplanten
Een ecologisch waterbekken bevat zowel ondergedoken waterplanten, drijvende waterplanten als oeverplanten. Het is belangrijk goed na te denken vooraleer je planten aanplant of inbrengt.
- Het aanplanten van oeverplanten is zeker een goede zaak gezien dit vrij snel de oever kan stabiliseren.
- Het inbrengen van waterplanten is een andere zaak. Zeker zogenaamde zuurstofplanten kunnen je water zuiver helpen houden. Maar woekerplanten zoals waternavel of parelvederkruid zijn dan weer uit den boze. Laat je daarom bijstaan door een kenner.
3. Grasrand als bescherming van je bekken
De beste manier om niet alleen je bekken zelf maar ook de waterkwaliteit te beschermen, is het rondom inzaaien van een gras(kruiden)rand. Een grasrand van minstens 5 meter breed is zeer effectief om de instroom van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen zoveel mogelijk te beperken. En het mee inzaaien van bloeiende kruiden maakt je bekken rondom nog mooier!
TIP: In tegenstelling tot het aanplanten van nuttige planten, is het uitzetten van dieren geen goed idee. Het nieuwe bekken wordt immers zeer snel op natuurlijke wijze bevolkt door vliegende insecten zoals libellen en waterkevers. Vissen zoals karpers, tamme eenden, ganzen en zwanen zorgen voor extra nutriënten in het water, woelen de waterbodem om en verstoren de aanwezige waterplanten. Uitzetten is dan ook ten zeerste af te raden.
Ecologie in een foliebekken?
Het is evident dat vooral zonder folie waterbekkens natuurlijk kunnen ontwikkelen. Maar wist je dat Inagro de komende twee jaar onderzoekt of ook bij foliebekkens ecologische winst te halen valt?
- Door de installatie van uitloopmatten geraken dieren die, vaak ongewenst, in een foliebekken terecht komen er vlot terug uit. Daardoor sterven en verrotten ze niet in het water.
- Wie nog een stap verder wil gaan kan een kunstmatig eilandje met planten in zijn bekken aanleggen. Misschien wordt dit wel een mooie rustplek waar kleine waterdiertjes tussen de wortels rust vinden, en de planten bovenaan een geschikte rust- of broedplaats bieden voor watervogels.
Praktijkgids ecologische waterbekkens
