prei afgedekt

Groenten beschermen tegen vorstschade

Tijdens de winter staan een aantal typische groenten nog op het veld. Hierbij denken we in de eerste plaats aan winterprei en savooikool. Maar afhankelijk van de situatie en het tijdstip kunnen na Nieuwjaar ook nog spruitkool, knolselder of nog andere groenten op het veld staan. Elk jaar opnieuw is het afwachten of koning winter al dan niet zal intreden met lage vriestemperaturen.

Hiernavolgende aandachtspunten hebben het vooral over het afdekken van winterprei, maar uiteraard is het aanbevolen ook andere gewassen af te dekken als het te koud wordt.

Langdurig afdekken van prei

In tegenstelling tot onze noorderburen wordt bij ons prei vanaf een bepaalde datum niet standaard afgedekt tegen vrieskou. Bij ons is er steeds verhoogde waakzaamheid geboden in periodes volgend op het voorspellen van vrieskou. Enerzijds kost afdekken behoorlijk wat materiaal, tijd en dus geld. Anderzijds kunnen te lage temperaturen behoorlijk wat schade aanrichten en dat kost ook geld. Afhankelijk van de weersevolutie beslist men om extra te rooien en in koelcel te bewaren en om al dan niet (een deel) af te dekken.

Hou verschillende weersberichten in de gaten als het zover is ! 

Van zodra vorst wordt voorspeld is het raadzaam weersberichten op diverse kanalen te volgen om te zien welke kant het effectief uitgaat. Probeer zelf zo goed als mogelijk de evolutie in te schatten. Leg in voorkomend geval afdekmateriaal niet te ver weg. Als blijkt dat de voorspellingen duidelijk neigen naar zeer strenge vorst, leg dan (indien mogelijk) afdekmateriaal klaar op het veld (uitleggen en vastleggen aan een kant over de lengte van het veld). Het is ook een optie om voldoende te rooien en in de koelcel te bewaren, maar natte veldomstandigheden laten dit niet altijd toe.

Spruitkool mag niet kouder worden dan min acht, prei kan temperaturen tot min tien verdragen en bij knolselderij ligt het kantelpunt op min vijf graden.

Geert Desmedt, teeltexpert

wintersavooi

Eventuele sneeuw maakt beslissen nog moeilijker

Het wordt nog moeilijker als er ook sneeuw wordt voorspeld. Bij een sneeuwtapijt (isolator) kan de warmte niet meer uit de bodem, wat lokaal tot aanzienlijk lagere luchttemperaturen kan leiden. Voor een korte periode verdraagt prei wel temperaturen tot -5°C. Maar daalt het kwik tot -10°C, dan is er zeker schade te verwachten. Ook spruitkool en savooikool kunnen wel wat vorst verdragen, maar waakzaamheid is hier ook geboden. Het ene ras is sterker dan het andere en een oogstrijp gewas is gevoeliger voor vorstschade. Afdekken voor de sneeuwval heeft het voordeel dat het onder de afdekking warmer is na de sneeuwval. Het sneeuwtapijt zorgt immers ook voor bescherming. Anderzijds, als zeer veel sneeuw valt bovenop de afdekking, kan dit aanleiding geven tot aanzienlijke drukschade op het gewas. Een laag natte sneeuw met een dikte van 5 cm weegt snel 25 tot 30 kg/m². Ook hier is het dus wikken en wegen.

sneeuw in de prei

Tips voor en na de winterse prik

  • Tips vóór de winterse vorst

    1. Volg van zodra men praat over vrieskou, meerdere weersberichten intensief op.
    2. Zorg dat de koelcellen in orde zijn, zodat je ze kunt vullen zodra er nachtvorst wordt voorspeld wordt.
    3. Bereken nu al hoeveel hectare prei je zou moeten afdekken bij vorst. Zorg dat er voldoende afdekmateriaal beschikbaar is. Als je zandzakjes gebruikt, laat die dan nu al vullen. Zo kan je ze snel naar het veld brengen indien nodig. Als er grond op het afdekkingsmateriaal gelegd wordt, is die vaak lastiger te verwijderen bij vorst.
    4.  Zodra het weerbericht nachtvorst lager dan -5 °C voorspelt, is het aangeraden om prei af te dekken. Als er sneeuw voorspeld wordt vóór een periode van nachtvorst, dan is het noodzakelijk om vóór de sneeuw af dekken. Als de bodem bedekt is met sneeuw, kan die de warmte - die er nog zit - niet meer afgeven. De luchttemperatuur zakt dan lokaal veel dieper weg dan de minimumtemperatuur die voorspeld wordt. Het blad boven de sneeuw zal kapotvriezen.
    5. Wanneer de nachttemperatuur lager dan -10°C zakt, dan is oogstrijpe prei heel gevoelig en vaak is deze prei verloren indien deze niet afgedekt werd.
    6. Late winterprei kan meer vorst verdragen dan oogstrijpe prei. Die prei zal wel witte bladeren vertonen, maar kan zeer snel hergroeien zodra de temperaturen stijgen in het voorjaar.
    7. In het verleden kwam het wel voor dat sneeuw op afdekmateriaal witte bladtippen gaf. Deze schade is echter nooit zo groot als de schade die strenge nachtvorst kan veroorzaken.
    8. Het is best om de prei nog optimaal te beschermen tegen ziekten vooraleer het afdekmateriaal aan te brengen.
    9. Tijdens verschillende proeven werden geen grote verschillen tussen de verschillende afdekmaterialen waargenomen.
    10. Het is belangrijk om geen scheuren of gaten te hebben in het afdekmateriaal, want dan kan de prei op deze plaatsen alsnog bevriezen.
  • Tips na de winterse vorst

    1. Blijf het weerbericht intensief opvolgen. Zolang de temperaturen lager zijn dan -5 °C, is het aangeraden om de prei afgedekt te houden.
    2. Wees na de vorst zeer alert voor de ontwikkeling van ziekten. Sowieso heeft de prei wat afgezien door de omstandigheden (vorst of schuren van afdekkingsmateriaal), waardoor de prei vatbaarder is voor ziekten als papiervlekkenziekte en roest.
    3. Het afdekkingsmateriaal kan nog wat blijven liggen, maar als er de komende dagen geen vorst meer wordt voorspeld, is het beter om het afdekkingsmateriaal te verwijderen. Als de temperaturen stijgen, creëer je onder het afdekkingsmateriaal een microklimaat, waardoor ziekten zoals roest zich sneller zullen ontwikkelen, zeker als het wat vochtig is. Bepaalde cultivars, zoals Harston, zijn ook merkelijk gevoeliger voor roest.
    4. Als de temperaturen stijgen, stel je een ziektebehandeling best niet te lang uit. Roest kan bij warmere temperaturen snel uitbreiden.  

Kostprijsberekeningstool geeft aan of afdekken van prei loont of niet.

Een kostprijsberekeningstool van Inagro toont aan dat prei afdekken al snel loont bij temperaturen lager dan -5°C. Wie de kostprijs van prei kent, weet dat vorstschade vermijden geen luxe is. Deze kostprijs is voor iedereen verschillend naargelang de gedane investeringen, het areaal prei en de hoeveelheid arbeid. Om na te gaan of afdekken loont, ontwikkelde Inagro een berekeningstool. Deze tool berekent het punt waarbij het loont om het gewas af te dekken. De teler moet hiervoor verschillende parameters die typisch zijn voor zijn bedrijf invullen of hij kan gebruik maken van standaardprijzen. Opmerkelijk is dat de kostprijs van het afdekken heel snel lager is dan de mogelijke schade die kan optreden. Het loont dus vaak de moeite om het gewas vroeg af te dekken om het risico op te grote vorstschade te vermijden. Het gebruik van afdekmateriaal dat meerdere jaren kan gebruikt worden, verdient de voorkeur.
 

Vorst kan bovengronds zeer veel schade geven. De prei links werd niet afgedekt, rechts wel. Volg de situatie op de voet om te bepalen of het nodig zal zijn of niet, rekening houdend met eventuele sneeuwval! Het is rendabel om af te dekken vanaf -5°C.

schade vrieskou in prei

Meer info

Indien je nog met specifieke vragen zit rond het beschermen van groenten tegen vorstschade, neem gerust contact met ons op.

Wekelijks onafhankelijk nieuws en persoonlijke uitnodigingen in je mailbox. Op jouw maat.