Hoe maak ik mijn grasklaveruitbating klimaatrobuust?
.. en 'klimaatrobuust', wat houdt dat dan net in?
Grasklaverproductie veerkrachtig maken in uitdagende zomers
Klimaatonderzoekers voorspellen tijdens het groeiseizoen meer en meer perioden met extreem weer. De laatste jaren hadden droge perioden een grote impact op de ruwvoedervoorraad van veehouders. Tegenwoordig merken we dat ook zeer natte perioden geen uitzondering meer vormen. Het begrip ‘klimaatrobuustheid’ mag zeer ruim geïnterpreteerd worden en omvat vele uitdagingen.
Zulke extremen zorgen ervoor dat er vaker ondergemiddelde opbrengsten van de percelen worden gehaald en de grondoppervlakte daardoor niet optimaal kan worden benut. Als gevolg daarvan komen de bedrijfseigen ruwvoeropbrengsten in het gedrang, en daarmee ook de onafhankelijke bedrijfsvoering van (biologische) veebedrijven.
In wat we vroeger beschouwden als 'een normaal jaar', leverden maaipercelen Engels raaigras en rode klaver goede opbrengsten op, met een hoge voederwaarde. In een extreem jaar kunnen andere mengsels echter aangewezen zijn. We krijgen hier dan ook steeds vaker mee te maken.
In de zoektocht naar alternatieve, meer robuuste gewassen komen diep wortelende gewassen, zoals luzerne en rietzwenkgras, op de voorgrond. Maar ook minder courante gewassen zoals cichorei, smalle weegbree en esparcette zijn getypeerd voor hun droogtetolerante karakter.
Meerjarige proeven geven inzicht
Inagro nam de proef op de som en legde drie proefpercelen aan met verscheidene kruidenrijke maaimengsels op verschillende locaties. Doordat deze proeven over de jaren heen werden opgevolgd, en dus zowel extreem droge als zeer natte perioden doormaakten, verschaft ons dat enig inzicht in hoe deze maaimengsels zich gedragen onder variërende weersomstandigheden.
Het volledige proefverslag waar exacte samenstelling van de mengsels evenals de droge stof opbrengsten en voederwaarden terug te vinden zijn, vind je hier.
Afgelopen proeven leren ons dat mengsels, samengesteld uit verschillende gewassen (gras, kruiden, vlinderbloemigen), het meeste garantie lijken te bieden naar oogstzekerheid toe in onzekere weersomstandigheden.
Complexe, kruidenrijke maaimengsels zijn meest veilige gok bij onvoorspelbare weersomstandigheden
Door verschillende componenten (met elk hun eigen voorkeursomstandigheden) met elkaar te mengen, zorgen we er voor dat het totale mengsel robuuster wordt. In alle proeven zagen we namelijk duidelijk dat de ene component de andere compenseert wanneer die te lijden krijgt onder suboptimale weersomstandigheden. Dit zagen we bijvoorbeeld duidelijk gebeuren bij mengsels met luzerne en rietzwenkgras, die zowel in het droge 2022 als in het natte 2023 werden opgevolgd. In beide jaren leverden deze mengsels de hoogste opbrengsten aan een gemiddelde energiewaarde.
Luzerne floreert bij droge temperaturen en verzekert de opbrengst bij zeer dorre en droge weersomstandigheden. Is het echter nat, koud en kil weer, dan kwijnt luzerne weg. Rietzwenkgras daarentegen heeft een groot compenserend vermogen, en neemt de overhand wanneer het de kans krijgt. In natte jaren zullen mengsels met luzerne/rietzwenkgras voornamelijk uit rietzwenkgras bestaan, maar blijft de opbrengst verzekerd. Rietzwenkgras weet zich zowel in droge als natte omstandigheden goed overeind te houden.
Vlinderbloemige, grassen en kruiden: samen sterk
Wanneer we een gewas telen met de focus op ruwvoerproductie dient er een compromis gezocht te worden tussen opbrengst, energie- en eiwitwaarde. Luzerne brengt bij droogte veel op, en is een eiwitrijk gewas, maar een overdaad aan luzerne zorgt er voor dat je moet inboeten op energie. Grassen leveren dit dan weer wel aan, en zorgen er voor dat het geheel smakelijk en goed verteerbaar blijft. Kruiden zijn, naast droogteresistent, ook een goede bron van mineralen en sporenelementen.
Concreet biedt een mengsel van verschillende grassoorten, (vlinderbloemige) kruiden en luzerne het meeste garantie naar opbrengst én voederwaarde toe in onzekere weersomstandigheden. Een gegeven waar we ons in Vlaanderen op gaan moeten aanpassen.
Wil je meer weten over ons onderzoek?
