Netwerk van West-Vlaamse bezoekboerderijen viert jubileum
Het West-Vlaamse netwerk van bezoekboerderijen kreeg een feesthoed op. Al twintig jaar krijgen landbouwers die klassen, gezinnen en verenigingen laten kennismaken met het leven op de boerderij ondersteuning van Provincie West-Vlaanderen en onderzoeks- en adviescentrum Inagro. “Die ondersteuning versterkt de boer-burgerrelatie, biedt een kwaliteitsgarantie aan bezoekers én maakt een boerderijbezoek financieel haalbaar voor scholen”, klinkt het bij Inagro.
Op donderdag 5 mei sneed gedeputeerde voor land- en tuinbouw Bart Naeyaert de verjaardagstaart symbolisch aan op ‘t Goed ter Heule. De klassen van juf Ann en meester Ruben van basisschool Sint-Theresia in Kortrijk waren er die dag te gast. Dat hun bezoek wat feestelijker was dan gewoonlijk, was helemaal geen probleem. “We zijn toevallig erg goed in het eten van taart”, lachte juf Ann, die al meermaals met haar klas naar een boerderij trok. “Een boerderijbezoek is sowieso een hele belevenis voor de leerlingen. Het feest is een kers op de taart!”
De échte, hedendaagse landbouw tonen
Niet toevallig viert Inagro het jubileum tijdens een klasbezoek, want daar werd de kiem gelegd voor het netwerk van bezoekboerderijen. Onder het motto ‘Met beide voeten in het echte boerenleven’ werd in 2002 in West-Vlaanderen ‘Met de klas de boer op’ opgericht, een netwerk van hedendaagse land- en tuinbouwbedrijven die klassen uitnodigen voor een onvergetelijk boerderijbezoek. De werking startte vanuit een Europees samenwerkingsproject met het Noord-Franse netwerk van bezoekboerderijen ‘Le Savoir Vert des agriculteurs’. Nog verder terug in de tijd werden de eerste ervaringen opgedaan in het project ‘Het leven te lande’ in de Westhoek.
Sindsdien zetten een tachtigtal landbouwers hun boerderijdeuren open zodat bezoekers het reilen en zeilen met eigen ogen kunnen ontdekken. “De échte, hedendaagse landbouw tonen, in al zijn facetten, draagt bij aan de boer-burgerrelatie. Dat is van oudsher de voornaamste doelstelling van ons netwerk”, licht Muriël Derycke toe, die als adviseur landbouweducatie bij Inagro het eerste aanspreekpunt is voor de leden van het netwerk.
Gevarieerde waaier aan activiteiten op de boerderij
Landbouwbedrijven die lid zijn van het netwerk kunnen sinds de start rekenen op ondersteuning van Inagro. Via een basisopleiding, verdiepende vormingen en inspirerende workshops houdt Inagro de kwaliteit van een boerderijbezoek in stand. Daarnaast investeert Inagro sterk in de promotie en communicatie van het aanbod van de leden van het netwerk, onder meer via campagnes en gebruiksvriendelijke websites.
In twintig jaar tijd evolueerde het aanbod van het West-Vlaamse netwerk van bezoekboerderijen tot een kwaliteitsvolle en gevarieerde waaier. Naast klassen kunnen ook gezinnen, families, verenigingen en (vrienden)groepen een bezoek brengen aan de boerderij. Daarnaast is er sterk geïnnoveerd, denk aan ‘STEM op de boerderij’ en ‘School@Platteland’ voor scholen en ‘Boerderoutes’ en ‘Vaderdag op de boerderij’ voor het brede publiek.
Netwerk bewijst zich nog elke dag
“Het netwerk bewijst zich nog elke dag”, vertelt Muriël Derycke. “Onze ondersteuning maakt landbouwers sterker en zekerder in hun rol als gastheer en gastvrouw. Tegelijk bieden we een kwaliteitsgarantie aan de bezoekers.” De bezoekcijfers tonen aan dat een boerderijbezoek een succesrecept is. Zo noteerde Inagro intussen bijna 10.000 geregistreerde klasbezoeken, goed voor gemiddeld 600 bezoeken per jaar. Ruim 230.000 leerlingen maakten al kennis met het boerderijleven.
Maar het netwerk maakt ook de dialoog met stakeholders mogelijk. “Als groep staan de bezoekboerderijen sterk, in de zorg voor elkaar, maar zeker ook in de dialoog met beleidsmakers”, vult gedeputeerde Bart Naeyaert aan. “Een mooi voorbeeld daarvan is een subsidie van 50 euro die scholen krijgen per boerderijbezoek. Dat houdt een bezoek financieel haalbaar.” Gedeputeerde Bart Naeyaert wees ook op het maatschappelijke belang van het netwerk. “De inzet en de gedrevenheid van deze landbouwers zijn van onschatbare waarde voor de kennis en het draagvlak in de maatschappij. Wie kan beter vertellen over hedendaagse voedselproductie dan de voedingsproducent zelf?”
Ervaringsgericht leren komt klassfeer én bewustzijn ten goede
Dat het netwerk ook de landbouwers verrijkt, ervaart ook Justine Dewitte van ’t Goed ter Heule. De ondersteuning in communicatie en praktische organisatie zijn een groot pluspunt. Daarnaast put Justine inspiratie uit de netwerkmomenten, bijvoorbeeld hoe ze haar bezoek kan aanpassen aan het niveau van de leerlingen. “Hoe vroeger we kinderen kunnen tonen hoe gewassen groeien, hoe groter het bewustzijn in hun latere leven zal zijn. Veel van onze bezoekers komen uit de stad. Het loont de moeite om hen een hedendaagse blik op landbouw te bieden. Tonen waar voedsel vandaan komt en welke inspanningen nodig zijn, doet de waardering voor ons beroep groeien. De grote diversiteit aan teelten op onze boerderij maakt die ervaring nog sterker.”
Ervaringsgericht leren is net iets waar scholen nog steeds naar streven. “Maar door drukke agenda’s en zeer beperkte budgetten is dat niet altijd mogelijk”, stelt juf Ann Glorieux. “’Met de klas de boer op’ gunt ons een prachtige ervaring waarin leerkrachten, leerlingen en landbouwers kunnen samenwerken. De betrokken boerderijen bereiden een leuke en leerzame rondleiding voor. Voor veel leerlingen is het werkelijk de eerste kennismaking met de boerderij. We kunnen heel wat leerdoelen realiseren, en dat begint al bij de verplaatsing met de fiets.” Ze wijst ook op de sociale en emotionele waarde van de uitstap. “Samen op pad gaan en ervaringen opdoen, dat versterkt de vriendschappen en komt de klassfeer ten goede.”
Extra financiële steun via PDPO-project Iedereen BOER
In de sterk veranderende samenleving dragen educatieve acties, waarin beleving en authenticiteit vooropstaan, bij aan de verbondenheid en het vertrouwen tussen boer en burger. Inagro en Westtoer professionaliseren landbouwers tot creatieve toeristisch-recreatieve ondernemers. Tot eind 2022 krijgen ze daarvoor extra financiële steun via PDPO. Door de activiteiten bij landbouwers in kaart te brengen en intensief te promoten en het begeleidingsmodel bij te sturen, versterken ze de boer-burgerrelatie en vergroten ze de kennis over en het respect voor de boerenstiel en voeding. Dat draagt bij aan een socio-economisch vitaal platteland.
Iedereen BOER komt tot stand met steun van het ELFPO, Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
