Winterteelt met alternatieve gewassen op DFT systeem succesvol afgerond

Deze winter lag in Agrotopia een proef met alternatieve gewassen op het DFT systeem. Deze proef was vergelijkbaar met de proef met alternatieve teelten die afgelopen zomer op het hydroprei-systeem in openlucht bij Inagro werd uitgevoerd. Het doel was om de toepassing van DFT voor de teelt van pijpajuin, andijvie, selder, paksoi, witte kool en knolvenkel te verkennen. We evalueerden of de huidige beschikbare teeltsystemen en drijvers volstaan om deze gewassen succesvol te kunnen telen op het floating systeem, of dat er nog teelttechnische aanpassingen nodig zijn om de teelt tot een goed einde te brengen. De winterteelt is een demo voor de sector als uitbreiding van een huidige hydroteelt of als overstap of uitbreidingsmogelijkheid voor traditionele grondtelers.

Waarom kiezen voor hydrocultuur?

Door over te schakelen op een teelt onder afdekking (plastic of glas) is de teelt beter beschut tegen de wisselende weersomstandigheden en het extremer wordend klimaat. Via hydrocultuur kan hierdoor worden geteeld buiten de traditionele oogstperiodes, wat betekent dat de oogst zowel vervroegd als verlaat kan worden. Afhankelijk van de teelt kan dit laatste een economisch voordeel zijn voor de teler.
Bovendien komen de meeste grondgebonden ziekten en schimmels niet voor in een hydrocultuursysteem, of veroorzaken ze geen schade. Deze techniek kan daarom een interessant alternatief zijn voor telers die kampen met hardnekkige bodemschimmels die de verderzetting van hun grondteelt in het gedrang brengen.
Verder is hydrocultuur een teelttechniek die spaarzaam omgaat met water en nutriënten (meststoffen) doordat het systeem water recirculeert en hergebruikt. In tijden van droogte kan dit een pluspunt zijn ten opzichte van de traditionele grondteelt.
Tegenover deze voordelen staat echter een bepaalde investeringskost die in overweging moet worden genomen voor wie wil overstappen naar hydrocultuur. Deze teeltmethode vereist naast kennis van de teelt ook de nodige technische kennis om het systeem optimaal te laten draaien.

Teeltaanpassingen

Bij de opplant van de proef werd een kleine aanpassing gemaakt aan de drijvers. De drijvers werden omgekeerd in het DFT-systeem geplaatst en voorzien van extra gewichten. Dit werd gedaan zodat de veenpluggen en wortels van de planten in contact bleven met het water en niet zouden uitdrogen. Hoewel dit ook bereikt had kunnen worden door bovenberegening in de eerste groeifase, werd besloten dit niet toe te passen in deze proef.

Zodra de planten een lang en sterk genoeg wortelstelsel hadden gevormd, werden de gewichten geleidelijk verwijderd (vanaf ongeveer twee weken na opplant). In een latere fase werden de drijvers weer in de juiste richting op het water gelegd, waar ze bleven tot aan de oogst.

Paksoi

Ras: Compact (Bejo)
DFT drijver: Dry Hydroponics 4cm perspot (14 planten/m²)
Zaaidatum: 24/10/2023
Opplantdatum: 29/11/2023
Oogstdatum: 28/2/2024
Een plantdichtheid van 14 planten/m² lijkt geschikt voor paksoi. De planten vonden aan het einde van de teelt minder steun in de plug wat resulteerde in omvallende planten. Dit leidde niet tot beschadiging van het gewas. Een andere vorm van plughouder zou hiervoor een oplossing kunnen zijn.
Er werd een gemiddeld oogstgewicht bekomen van 554,7 g. Sommige planten waren opgeschoten, mogelijks beïnvloed door de lage lichtintensiteit tijdens deze winterteelt, wat effect heeft gehad op het eindgewicht.

Selder

Ras: Imperial (Rijk Zwaan)
DFT drijver: Dry Hydroponics 4 cm perspot (57 planten/m² en 14 planten/m²)
Zaaidatum: 9/10/2023
Opplantdatum: 29/11/2023
Oogstdatum: 20/3/2024
De selderplanten opgeplant op de hoogste dichtheid (ongeveer 54 planten/m²) werden na 2 weken uit elkaar gezet op 14 planten/m². De planten groeiden te veel in elkaar. Een lage dichtheid is nodig om zware planten te kweken.
In een hydroteeltsysteem kan de grond niet dienen als buffer om de vochtigheid op peil te houden. Voor selder is dit een aandachtspunt om rand (zwarte harten) te voorkomen.
Er werd selder geoogst van gemiddeld 853,5 g.

Knolvenkel

Ras: Solaris (Bejo)
DFT drijver: Dry Hydroponics 4 cm perspot (14 planten/m²)
Zaaidatum: 16/10/2023
Opplantdatum: 29/11/2023
Oogstdatum: 15/3/2024
Doordat de planten na opplant op de drijvers neer kwamen te liggen is er gekozen om een extra versteviging aan te brengen in de plug. Dit is een ring die rond de plant in de veenplug wordt geduwd om de stengel en later “knolvorming” extra te ondersteunen.
Knolvenkel maakt een tamelijk dikke penwortel aan die tegen het einde van de teelt tegen de versteviging drukt. Er is geen opmerkelijke schade aan de wortel, maar de penwortel kan wel een aandachtspunt zijn bij volgende teelten. Deze kan mogelijks de drijver infrastructuur beschadigen.
Er werd een gemiddeld oogstgewicht van 420,9 g bekomen voor het product die veilingklaar gemaakt werd.

Witte kool

Ras: Reaction (Bejo)
DFT drijver: Dry Hydroponics 4 cm perspot (14 planten/m²)
Zaaidatum: 16/10/2023
Opplantdatum: 29/11/2023
Oogstdatum: 16/5/2024
De groei van witte kool kwam traag op gang. De planten maakten veel bladeren aan voor er een kool begon te vormen. De heel vegetatieve groei is veroorzaakt door de te lage lichtintensiteiten in de winter. In deze proef is bewust niet bijbelicht. Dit gewas wordt best vroeger opgeplant in een hydroteeltsysteem (periode eind augustus-september) zodat de koolvorming vroeg kan worden ingezet.
Naar het midden van de teelt toe (na 2 maand) werden de planten geschrankt uit elkaar gezet van 12 planten per drijver naar 6 planten per drijver om de planten meer plaats te geven voor de koolvorming.
Na bijna 6 maanden op het systeem werden de kolen geoogst aan een gemiddeld gewicht (veilingklaar) van 1037,7 g.

Pijpajuin

Ras: Carel (HM Clause/Hazera)
DFT drijver: Dry Hydroponics 4 cm perspot (57 planten/m²) en substraatloze drijver voor dicht gezaaide gewassen (850 planten/m²)
Zaaidatum: 24/10/2023 (substraatloos direct op het systeem) en 29/11/2023 (op plug)
Opplantdatum: 15/12/2023 (enkel voor deze opgezaaid op plug)
Oogstdatum: 20/3/2024

Pijpajuin werd opgezaaid op de substraatloze drijvers voor dichtgezaaide gewassen. Ondanks een snelle kieming verliep de groei hier trager en vonden de planten geen steun wat resulteerde in een kromme stengelbasis. Deze planten hadden ook een iets lager (30,2 g) gemiddeld gewicht ten opzichte van de pijpajuin opgegroeid op veenpluggen (39,2 g). De planten geteeld op veenpluggen hadden ook een iets dikkere stengel bij oogst.
Een plantdichtheid van 57 planten/m² is te laag voor een optimale rendabiliteit van een pijpajuin teelt. Dit kan worden verhoogd door 3 planten per plug op te kweken. Een zaaidichtheid van 850 planten/m² op de substraatloze drijver is mogelijk, maar is aan de hoge kant voor optimale plantgroei. Hier zou een substraatloze drijver met een lagere dichtheid met "kokertjes" (om de stengelbasis te ondersteunen) een voorbeeld zijn van enkele teeltaanpassingen.

Andijvie

Ras: Anconi (Rijk Zwaan)
DFT drijver: Dry Hydroponics 4 cm perspot (14 planten/m² eindafstand)
Zaaidatum: 24/10/2023
Opplantdatum: 29/11/2023
Oogstdatum: 28/2/2024
Een plantdichtheid van 14,4 planten/m² voldoet voor andijvie. Doordat de plantarchitectuur (kropvolume en wortelontwikkeling) dicht aanleunt bij kropsla, zullen de meeste hydroteeltsystemen ontwikkeld voor kropsla ook perfect kunnen worden gebruikt voor andijvie. De twee gewassen zouden samen kunnen worden geteeld.
Er werd een gemiddeld kropgewicht van 432,2 g bekomen. Deze waarden zijn licht beïnvloed door het opschieten van de planten, een gevolg van de lage lichtintensiteiten in deze winterteelt.