Steeds meer negatieve energieprijzen: wat nu?
Elk jaar nemen de uren met negatieve marktprijzen toe. Voor landbouwers die energie injecteren en een dynamisch contract met variabele uurtarieven hebben, is dit nadelig. Maar geen nood, er zijn drie mogelijke oplossingen: PV curtailment, batterijopslag en het overdimensioneren van zonnepanelen.
Negatieve marktprijzen
In 2024 waren er al 404 uren met negatieve energieprijzen. Als we ervan uitgaan dat er gemiddeld 12 uur daglicht per dag is, komt dat neer op ongeveer 4380 uur daglicht per jaar in België. Dit betekent dat de prijzen bijna 10% van de tijd waarin zonnepanelen energie kunnen opwekken, negatief zijn.
Invloed van negatieve energieprijzen op landbouwers:
- Landbouwers met een vast of variabel contract die energie injecteren op het net:
-> weinig impact: ze krijgen een vaste vergoeding of een gemiddelde marktprijs - Landbouwers met een dynamisch contract die energie injecteren op het net:
-> nadelig: op die momenten moeten ze betalen om energie te leveren aan het net - Landbouwers die energie afnemen van het net:
-> voordelig: ze betalen minder of zelfs niets om energie af te nemen van het net
Wat is een dynamisch energiecontract?
Er zijn drie types energiecontracten: vast, variabel en dynamisch
- Vast energiecontract:
- Vaste prijs, meestal duurder
- Zekerheid en stabiliteit
- Variabel energiecontract
- Prijs verandert per maand of per kwartaal
- Gemiddelde marktprijs
- Dynamisch energiecontract
- Prijs verandert elk uur
- Duurder tijdens piekmomenten, goedkoper tijdens dalmomenten
- Negatieve prijzen mogelijk
Tariefformules afname en injectie
Landbouwers met een variabel of dynamisch energiecontract maken met hun energieleverancier afspraken over hoe de prijs voor afname en injectie wordt berekend. Dit gebeurt met een tariefformule:
-
Tariefformule voor afname:
Te betalen afnameprijs = A x Marktprijs energie + C -
Tariefformule voor injectie:
Vergoeding injectie = B x Marktprijs energie - D
De waarden van A, B, C en D verschillen per energieleverancier en klant. Landbouwers die veel verbruiken of veel stroom op het net zetten, krijgen vaak een betere deal.
-
A en B bepalen in welke mate de energieprijs de marktprijs volgt. Ideaal is een factor van 1. Bij dynamische contracten is de factor altijd gunstiger dan bij variabele contracten, omdat de leverancier minder risico loopt.
-
C en D zijn extra marges die de energieleverancier rekent voor administratieve kosten, onbalansrisico en winstmarge. Hoe lager deze marges, hoe voordeliger het contract.
Bij teruglevering aan het net (injectie) wordt de marge D afgetrokken van de marktprijs, wat leidt tot lagere vergoedingen en vaker negatieve prijzen. Hoe groter D, hoe vaker landbouwers met een dynamisch contract moeten betalen om energie terug te leveren aan het net.
Bij afname gebeurt het omgekeerde: de marge C wordt opgeteld bij de marktprijs, wat de kosten verhoogt en negatieve prijzen minder vaak laat voorkomen.
Drie oplossingen
-
PV curtailment
Je kunt slimme sturing installeren op de omvormer(s) van je zonnepanelen, waardoor de productie van zonne-energie wordt gestopt of verminderd bij negatieve prijzen. Bij vermindering wordt alleen het benodigde vermogen geproduceerd voor jouw bedrijf op dat moment.
Let op! Dit is niet mogelijk op alle omvormers, vooral niet bij de oudere modellen.
-
Batterijopslag
Met batterijopslag kun je het overschot aan zonne-energie opslaan, in plaats van het betalend terug te leveren aan het net. Slimme sturing zorgt ervoor dat de batterij bijna leeg is voordat de uren met negatieve prijzen beginnen. Op deze manier kun je tijdens die uren zoveel mogelijk overtollige zonne-energie opslaan.
-
Overdimensionering zonnepanelen
Bij het installeren van zonnepanelen kiezen we vaak voor panelen met een hoger vermogen (in kWp) dan dat van de omvormer (in kW). Dit heet overdimensionering en zorgt voor een efficiëntere energieopwekking. Hier zijn de gebruikelijke verhoudingen:
- Zuidelijke oriëntatie: verhouding #kWp/#kW ≈ 1,5
- Oost-West oriëntatie: verhouding #kWp/#kW ≈ 2
Waarom overdimensioneren?
Zonnepanelen produceren bijna nooit hun maximale vermogen. Daarom is overdimensionering toegestaan. Het zorgt voor een efficiëntere werking van de omvormers, vooral 's morgens en 's avonds. Op een gemiddelde dag produceren zonnepanelen meer energie met een kleinere omvormer.
Wat gebeurt er op zonnige dagen?
Op heel zonnige dagen wordt de productie in het midden van de dag afgetopt, waardoor er wat energie verloren gaat. Dit valt vaak samen met momenten met negatieve energieprijzen en lager verbruik. In die situaties is een lagere zonne-energieproductie juist voordelig voor landbouwers met een dynamisch energiecontract.
