Spruitkoolstokken als grondstof voor chemie, papier en kunststof
Spruitkoolstokken hebben het potentieel om ingezet te worden als grondstof voor chemie, papier of kunststoffen. De voorwaarde is wel dat de oogstmachines worden aangepast om de stokken te kunnen oogsten. Een goede bewaarmethode is noodzakelijk om de aanvoer van de grondstof te kunnen spreiden in de tijd en te kunnen voldoen aan de kwaliteitseisen.
In 2021 werd er 2.700 ha spruitkool (versmarkt en industrie) aangeplant in Vlaanderen. Goed voor een totale productie van ruim 70.000 ton spruiten. De spruiten maken ongeveer 40% van de plant uit. Dat wil zeggen dat 60% van het totale spruitkoolareaal uit een reststroom bestaat, zowel stengels als bladeren. De meeste bladeren zijn afgevallen op het moment van de oogst en zijn dus niet of moeilijk oogstbaar. De spruitkoolstokken kunnen in theorie wel opgevangen worden bij de oogst. In 2021 werden er in totaal 53.000 ton spruitkoolstokken geproduceerd. Een aanzienlijke hoeveelheid die nu vooral wordt ingezet als bodemverbeteraar of veevoeder. Binnen de biogebaseerde economie zien we andere toepassingen, bijvoorbeeld als grondstof voor chemie, papier of kunststof. Om dit mogelijk te maken, moet wel aan enkele voorwaarden voldaan worden.
Potentieel nieuwe keten voor de tuinbouwer
Uit verschillende kleinschalige tests is gebleken dat spruitkoolstokken omgezet kunnen worden in verschillende interessante grondstoffen voor diverse sectoren. In het Vlaanderen Circulair project ‘Ontspruitende spruitkoolstokken’ wordt de exacte samenstelling en de ideale toepassing van de spruitkoolstokken onderzocht. Inagro werkt daarvoor samen met verschillende industriële partners.
- Een papierproducent bekijkt de mogelijkheden van de vezels voor papierproductie.
- Tectero, dat actief is in de oleochemie, gaat na welke waardevolle componenten aanwezig zijn in het sap.
- En de onderzoeksgroep VEG-i-TEC van de Universiteit Gent zorgt voor analyses van zowel sap als vezel.
- Inagro zet zich in voor het rondkrijgen van de logistiek, het bepalen van de rendabiliteit en het uitbouwen van de keten.
Voor de toekomst hopen de partners op duurzame samenwerkingsverbanden die zullen leiden tot succesvolle valorisatie én extra inkomsten voor het landbouwbedrijf.
Aanpassen oogstmachine noodzakelijk
Het apart opvangen van spruitkoolstokken tijdens de oogst is van cruciaal belang om nieuwe toepassingen mogelijk te maken. Momenteel is dit bij de meeste oogstmachines nog niet mogelijk. De stokken worden nu tijdens het oogsten verhakseld en komen op het land terecht.
Aanpassingen aan de plukmachine zijn dus noodzakelijk. Tumoba en Deman beschikken over twee- en vier-rijige machines waarbij een tweede transportband en opdeling van de bunker in twee compartimenten het mogelijk maken om spruitkoolstokken op te vangen. Deze wijzigingen vragen een investering van 25.000 tot 30.000 euro.
Hakselen en inkuilen om aanvoer te spreiden
De oogst van spruiten piekt vanaf november, waardoor er op dat ogenblik een grote hoeveelheid spruitkoolstokken vrijkomt. Dit kan het gebruik van spruitkoolstokken door industriële partners bemoeilijken. Het vinden van een geschikte stabilisatie- of bewaarmethode is belangrijk, omdat de aanvoer van grondstoffen continu moet zijn doorheen het jaar. Een uniforme kwaliteit van het materiaal speelt hierbij ook een belangrijke rol.
Hakselen in combinatie met inkuilen biedt mogelijkheden om bederf van spruitkoolstokken en dus kwaliteitsverlies, te vermijden. Na vier maanden opvolging heeft de spruitkoolstokkenkuil een pH lager dan 4. De zure pH weerspiegelt een goed verloop van het inkuilproces. Het vrij natte materiaal kan goed worden aangedrukt, waardoor minder zuurstof in de kuil aanwezig is en het inkuilproces beter verloopt. Ervaring uit het verleden leert dat het inkuilen van grote stukken spruitkoolstokken, al dan niet met toevoeging van extra stromen zoals bietenpulp, moeilijk is. De beperkte aandrukmogelijkheden leiden immers tot rotting in de kuil.
Opschaling mogelijk
Met de huidige resultaten uit het project weten we dat het opwaarderen van spruitkoolstokken technisch mogelijk is. De vezels en het sap kunnen technisch gezien in industriële toepassingen worden gebruikt en het proces is opschaalbaar.
De volgende uitdaging is van logistieke en financiële aard. Het neerzetten van een verwerkingseenheid op de goede locatie met een continue aanvoer van voldoende grondstoffen is cruciaal. Naast spruitkoolstokken zullen nog andere grondstoffen noodzakelijk zijn om het financiële plaatje te laten kloppen. Daarnaast zal een engagement van verschillende partijen nodig zijn om de volledige keten vorm te geven, maar er zijn zeker al belangrijke stappen gezet.
Wens je meer info?
