Klimaatscans op landbouwbedrijven in de lift
Klimaatscans op landbouwbedrijven zitten in de lift. Dit heeft verschillende redenen:
- Enerzijds voelen we met z’n allen dat de klimaatverandering een feit is: soms is het té droog, daarna weer té nat… Landbouwers voelen de druk om zich aan te passen en te wapenen tegen de grillen van de natuur.
- Door de klimaatverandering komt er ook heel wat nieuwe (Europese) wetgeving op ons af wat ervoor zorgt dat landbouwers zich wel moeten aanpassen.
- De Europese Green Deal legt via Fit for 55 een reductie op van 55% in broeikasgasemissies tegen 2030.
- Daarnaast zetten bedrijven volop in op CO₂-reductie en klimaatneutraliteit, waarbij landbouwers worden benaderd voor koolstofopslag in de bodem.
- De invoering van de CSRD verplicht bedrijven, inclusief de voedingsindustrie, tot strengere duurzaamheidsrapportering, wat betekent dat landbouwers steeds vaker hun klimaatimpact moeten aantonen.
Nieuwe regelgeving
Ten gevolge van bovenstaande regelgeving kloppen steeds meer voedingsbedrijven (melkerijen, aardappelverwerkende bedrijven, ….) aan bij hun grondstofleveranciers, de melkveehouders, aardappeltelers, … om een klimaatscan te laten uitvoeren. Zo kan het voedingsbedrijf een klimaatimpact-score berekenen van hun gebruikte grondstoffen wat onder andere nodig is voor hun duurzaamheidsrapportering.
Landbouwers zelf kunnen voor een klimaatscan momenteel nog terecht bij verschillende onderzoeksinstellingen, waaronder Inagro, dankzij enkele lopende projecten gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid. Eentje hiervan is Klimrek akkerbouw met klemtoon op aardappelen.
Klimaatscan
Tijdens zo’n scan komt een voorlichter van Inagro langs om een vragenlijst in te vullen. Hierbij wordt dieper ingegaan op de verschillende teelten op het bedrijf. Er wordt veel aandacht besteed aan de bemesting, bewaring, dieselverbruik (werkgangen), energieverbruik, … Met zo’n klimaatscan krijg je nadien een gedetailleerd overzicht van de klimaatimpact per teelt binnen je bedrijf.
Er werden al meerdere akkerbouwbedrijven gescand. Zo konden we al opmerken waar de grootste impact ligt: productie van meststoffen, veldemissies door gebruik van meststoffen en dieselverbruik.
Voor alle duidelijkheid: er zijn drie broeikasgassen die aanleiding geven tot een klimlaatimpact namelijk CO2 (koolstofdioxide), CH4 (methaan) en N2O (lachgas). De bijdrage van elk broeikasgas wordt herrekend naar kg CO2-equivalenten. Zo kunnen we voor elke teelt komen tot één cijfer qua CO2-uitstoot.
Productie en gebruik van meststoffen
De productie van meststoffen en hun gebruik is goed voor bijna de helft van de CO2-uitstoot bij de productie van aardappelen.
Het gebruik van meststoffen zorgen voor emissies (uitstoot) bij de toepassing:
- lachgas of N2O wordt het meest uitgestoot, zowel bij toepassing van minerale als dierlijke mest
- ureumhoudende meststoffen zorgen ook nog voor CO2-uitstoot
De hoeveelheid emissie hangt van verschillende factoren af zoals het type meststof en de toedieningstechniek.
Kunstmeststoffen wordt speciaal geproduceerd voor de akkerbouwer. De aanmaak van minerale meststoffen wordt daarom meegerekend in de klimaatimpact op een akkerbouwbedrijf. Hoe meer meststoffen moeten geproduceerd worden (of dus hoe hoger de toegepaste dosis), hoe hoger de impact.
Omdat dierlijke mest sowieso geproduceerd wordt bij de melkvee- of varkenshouder wordt de productie van organische mest niet in rekening gebracht bij de akkerbouwer.
Dieselverbruik
Dieselverbruik staat in voor ruim een kwart van de CO2-uitstoot bij de productie van aardappelen. Er is een CO2-impact bij het productieproces van diesel. Hoe meer diesel er nodig is op het bedrijf (vooral nodig bij het veldwerk), hoe hoger de impact op het akkerbouwbedrijf. Afhankelijk van de gebruikte tractoren (eigen tractoren, loonwerk), type grondbewerkingen (diep ploegen versus oppervlakkige grondbewerking), aantal werkgangen, … kan het dieselverbruik op het bedrijf sterk variëren.
Aanpassingen op het bedrijf
Na een diepgaande klimaatscan geeft de voorlichter een overzicht van interessante klimaatmaatregelen op maat van je bedrijf. De economische haalbaarheid wordt nooit uit het oog verloren. Deze maatregelen zijn tips om je bedrijf rendabeler en klimaatrobuuster te maken. Het blijven enkel maar suggesties.
Aangezien bemesting en dieselverbruik de grootste impact hebben op je CO2-voetafdruk, zijn de interessantste maatregelen daar terug te vinden.
Bemesting
- Juiste dosis: hoe minder meststoffen je gebruikt, hoe minder de impact door de productie ervan (en hoe beter voor je portemonnee)
- Juiste meststof: verschillende meststoffen hebben een verschillende klimaatimpact
- Juiste tijdstip: door gefractioneerd te bemesten kan je soms besparen in de totaal toegepaste dosis en verhoog je de efficiëntie van je toegediende meststoffen
- Juiste techniek: werk organische meststoffen zo snel mogelijk in en plaats de meststof waar de plant ze het efficiëntst kan benutten (bv. rijenbemesting)
Brandstof en energie
- Brandstofbesparing: aantal werkgangen beperken, aangepast rijgedrag, … Voor meer tips zie www.enerpedia.be
- Eigen hernieuwbare energie
Bewaring
Zeker als we aan energie denken, komt ook meteen de bewaring van de aardappelen op de voorgrond. Aardappelbewaring vraagt veel energie dus ook op dit onderdeel is er winst te boeken
- Bewaarverliezen beperken door onder andere een slimme klimaatsturing, gebruik EC-ventilatoren, …
- Voldoende isolatie
Voor meer interessante maatregelen kan je terecht op volgende webpagina: Klimaatmaatregelendatabank akkerbouw | KLIMREK
Geïnteresseerd?
Neem deel aan een klimaattraject
In kader van het demonstratieproject 'Klimrek akkerbouw'
