Eerste waterput in provinciaal waterputtenreglement smaakt naar meer
De Provincie West-Vlaanderen wil landbouwers en burgers weerbaar maken tegen extreem weer. Daarom keurde het provinciebestuur in 2019 het ‘provinciale waterputtenreglement’ goed. Wil je als landbouwer investeren in een waterbuffer op je eigen percelen, dan kan je je kandidaat stellen tijdens een welbepaalde oproepperiode. Dat dat het overwegen waard is, bewijst de eerste waterput die in het najaar van 2022 tot stand kwam in Zarren.
Jaarlijks opent de Provincie West-Vlaanderen tussen 15 oktober en 15 december een intekenperiode voor een publiek-private samenwerking voor gecombineerde waterputten. Private partners kunnen een locatie voorstellen waar een waterbuffer interessant kan zijn om de watervoorraad uit te breiden én de gemeenschap te beschermen tegen wateroverlast. Rondom de put worden ook natuurkundige ingrepen gedaan zodat de put een ecologische meerwaarde krijgt. Taken en kosten worden verdeeld.
Sparen én bufferen
Zo’n gecombineerde waterput heeft twee functies: water opsparen en water bufferen. De put wordt aangelegd langs een waterloop en ermee in verbinding gesteld via een buisverbinding en een beperkte verlaging van het maaiveld tussen waterloop en put. In het onderste deel van de put blijft permanent water staan, het spaarvolume waarvan de private partner (jij als landbouwer bijvoorbeeld) gebruik kan maken.
Het bovenste deel is het buffervolume, waarin oppervlaktewater uit de waterloop tijdelijk opgeslagen wordt om het later vertraagd terug af te voeren. Bij regenbuien en hogere waterstanden in de waterloop kan het buffervolume een deel van het water opslaan. Met een knijpstuw in de waterloop stroomt het water sneller richting de put. Zo wordt de overstromingsdreiging stroomafwaarts ingeperkt. Tijdens de zomer kan het spaarvolume zo ook op een natuurlijke, gravitaire wijze vergroten.
Figuur 1: Schematische voorstelling van het concept van de gecombineerde waterput.
Samenwerking met de provincie
Om zo’n put aan te leggen kon je je de afgelopen jaren al kandidaat stellen. De kandidaten uit de eerste oproepperiodes doorliepen alvast de selectieprocedure. Projecten die voldoen aan de voorwaarden in het reglement worden verder uitgewerkt. Zo zorgt de provincie voor de opmaak van de ontwerpen en de vergunningsaanvraag. De effectieve kostenverdeling varieert van project tot project, maar over het algemeen neemt de provincie alle taken en kosten op zich met betrekking tot het bufferen van het water en staat de private partner in voor de financiering van de graafwerken en het grondverzet van het spaarvolume van de waterput.
Eerste waterput aangelegd
Intussen is de eerste gecombineerde waterput een feit. Langs een zijtak van de Zarrenbeek werd de eerste put aangelegd binnen het huidige reglement. Daar werd een waterput aangelegd met een oppervlakte van ongeveer 2.600 m². De put heeft een buffervolume van 1.200 m³ (bovenste 70 cm) en een spaarvolume van 3.800 m³. De waterput werd aangelegd onder voldoende flauwe taluds om geen afkalvende oever te verkrijgen en een ecologisch interessante koppeling te maken. Tussen waterloop en waterput is acht meter afstand gehouden. In de waterloop werd ook een knijpstuw voorzien. De oever werd lokaal verstevigd met betonelementen. En terwijl deze put volloopt, staan twee andere projecten al in de startblokken…
