Nieuwe houthakseldam Klijtgatbeek

Eind april van dit jaar werd er aan de Klijtgatbeek op de percelen van Philip Fleurbaey en Kristof Vanneste een houthakseldam geplaatst. Deze houthakseldam loopt door over de perceelsgrens. Hierdoor onderbreekt de dam de afstroomlijn, die gevormd wordt door een ‘kom’ op de perceelsgrens van beide percelen. Deze dam vangt het water en sediment op van een grondoppervlak van ongeveer 5 ha.

Volgens de bodemerosiekaart zijn de percelen zeer laag en laag erosiegevoelig. Maar deze percelen hebben samen toch een groot afstroomoppervlakte met duidelijke afstroomlijn. Bij hevige neerslag wordt op deze plaats zelfs een erosiegeul gevormd en stroomt ook heel wat vruchtbare grond af in de gracht. In zo’n gevallen kan de aanleg van een houthakseldam al of niet in combinatie met een gras(kruiden)bufferstrook zeker nuttig zijn.

Philip wil meewerken aan de waterkwaliteit en voor hem was het duidelijk dat hier meer nodig was dan enkel een grasstrook op dit knelpunt. Door samen met Kristof een houthakseldam te plaatsen kunnen ze op dit punt de afstroom van grond tot een minimum beperken.

Door gebruik te maken van het natuurlijk reliëf van de percelen aan de beek kon er een dam evenwijdig met de beek geplaatst worden. De beide uiteinden liggen hoger dan het midden van de dam. Zo kan het water moeilijker weg langs de zijkanten van de dam en kan de afgespoelde grond aan de houthakseldam tot stilstand komen.

De dam werd op een grasstrook geplaatst. Deze grasstrook grenst over de volle lengte van het perceel aan de gracht. Door de combinatie te maken van een houthakseldam met grasstrook kunnen we erosie nog efficiënter aanpakken, want het water wordt door de grasstrook tegengehouden en naar de dam geleid. Door de combinatie van deze beide maatregelen hebben we een erosie bestrijdende maatregel voor een totaal afstroom oppervlak van ongeveer 11 ha.

De houthakseldam is ook voorzien van 2 regelbare ‘overlopen of knijpen’ om bij te grote waterdruk bij zeer hevige neerslag het overtollige water sneller af te voeren.

Waarom een houthakseldam plaatsen?

Neem eerst maatregelen aan de bron zoals groenbedekkers, niet-kerende bodembewerkingen, organisch koolstofgehalte verhogen, drempels in ruggenteelten, … . Een goede niet-kerende bodembewerking laat erosie afnemen met 85%.
Maar toch kunnen er dan nog knelpunten zijn waar een houthakseldam en/of grasbufferstroken nodig zijn.
Een houthakseldam houdt de vruchtbare grond tegen en laat het water er door sijpelen. Maar een  houthakseldam heeft ook nog volgende voordelen:

• Neemt weinig plaats in (1 meter breed).
• Kleine maatregel met hoge efficiëntie.
• Eenvoudige plaatsing en constructie.
• Aanleg op kosten van het project.
• Vergoeding van 2 euro/m²/jaar voor 5 jaar.

Heb je zelf percelen waar geconcentreerde water- en sedimentafvoer zichtbaar zijn? Denk je dat een houthakseldam nuttig kan zijn? Aarzel dan niet om Bert Soenen (erosiecoördinator) te contacteren.

Bert Soenen
Erosiecoördinator
051140344
bert.soenen@inagro.be